5 wetenschappers die je moet kennen

• Leven: 14 maart 1879 – 18 april 1955
• Nationaliteit: Duits
• Bekend van: Einstein was een natuurkundige en is het bekendst van de relativiteitstheorie.

Albert Einstein is een van de belangrijkste natuurkundigen aller tijden. De Duitser van joodse afkomst werd in 1879 geboren in de Zuid-Duitse stad Ulm, maar hij groeide op in München.

In 1895 verhuisde de 16-jarige Einstein naar Zürich, waar hij zich een jaar later inschreef aan de Eidgenössische Technische Hochschule, ETH. Hij deed hetzelfde jaar afstand van zijn Duitse staatsburgerschap om de militaire dienst te ontlopen. Hij was dus statenloos tot 1901, toen hij het Zwitserse staatsburgerschap verkreeg.

In 1905 publiceerde Einstein vier artikelen die baanbrekend zouden blijken voor de natuurkunde.

Het eerste artikel ging over de beschrijving van het foto-elektrisch effect, waarvoor hij in 1921 de Nobelprijs voor Natuurkunde kreeg.

In het tweede artikel behandelde hij de Brownse beweging, waarbij hij het bestaan van het atoom aantoonde.

Het derde artikel ging over de beroemde relativiteitstheorie, die de relatie tussen tijd en ruimte beschrijft.

Het vierde artikel was gebaseerd op het verband tussen massa en energie en bevatte de baanbrekende formule E=mc² – cruciaal voor onder andere de atoombom en kernenergie.

De vier baanbrekende artikelen maakten hem niet meteen wereldberoemd, maar ze gaven zijn academische carrière een impuls en legden de basis voor zijn toekomstige positie in de natuurkunde.

De jaren daarop bracht hij door aan verschillende universiteiten. In 1914 ging hij terug naar Duitsland om te werken aan de Pruisische Academie van Wetenschappen in Berlijn.

Een jaar later voltooide Einstein zijn meesterwerk, misschien wel de belangrijkste bijdrage aan de natuurkunde van de 20e eeuw: de algemene relativiteitstheorie.

In 1933, toen Hitler de macht in Duitsland overnam, vluchtte Einstein naar de VS, waar hij in 1940 staatsburger werd. Hij woonde daar tot zijn dood in 1955.

• Leven: 4 januari 1643 – 31 maart 1727
• Nationaliteit: Engels
• Bekend van: Newton was een wiskundige, natuurkundige en astronoom, bekend om zijn wetten van zwaartekracht, aantrekking van massa en beweging van lichamen.

Isaac Newton was een van de belangrijkste figuren van de wetenschappelijke revolutie.

Hij werd geboren in het dorp Woolsthorpe in Lincolnshire, Engeland, drie maanden na de dood van zijn vader. Toen zijn moeder een paar jaar later hertrouwde, werd de kleine Newton aan de zorg van zijn grootmoeder toevertrouwd. Op zijn 12e werd hij naar de Latijnse school gestuurd, waar al snel bleek dat hij een uitstekende leerling was.

In 1661 werd hij aangenomen op Trinity College, Cambridge, maar de leerstof was weinig veranderd sinds de middeleeuwen. Hij besteedde daarom weinig tijd aan verplichte vakken. Newton bleef er echter tot 1696, en was er vanaf 1669 hoogleraar wiskunde.

Zijn eerste onafhankelijke onderzoekswerken dateren uit 1665. Datzelfde jaar werd de universiteit echter gesloten vanwege een pestepidemie.

Daarom ging hij terug naar Lincolnshire, waar hij twee jaar zou blijven. Daar begon hij met de ontwikkeling van differentiaalrekenen, integraalrekenen, kleurentheorie en de wet van de zwaartekracht. Uit deze periode stamt het beroemde verhaal van de appel op zijn hoofd.

Maar pas in 1687 publiceerde hij zijn magnum opus, Philosophiae Naturalis Principia Mathematica (in het Engels: The Mathematical Principles of Natural Philosophy), kortweg Principia.

Daarin beschrijft hij zijn beroemde drie wetten, die betrekking hebben op het verband tussen de beweging van lichamen en de krachten die daarop inwerken, alsmede de wet van de zwaartekracht. Dit werk had een beslissende invloed op de klassieke natuurkunde en is een van de belangrijkste werken in de wetenschapsgeschiedenis.

Newton kreeg grote erkenning en roem, en in 1705 werd hij geridderd door koningin Anne. Na zijn dood in 1727 werd hij begraven in Westminster Abbey.

• Leven: 12 februari 1809 – 19 april 1882
• Nationaliteit: Engels
• Bekend van: Darwin was een natuuronderzoeker en geoloog, vooral bekend om de evolutietheorie.

Charles Darwin wordt door velen beschouwd als de wetenschapper die de grootste invloed heeft gehad op de moderne biologie en op onze kennis van het leven op aarde.

Darwin groeide op in een welgesteld gezin in Shrewsbury, Engeland, als vijfde van de zes kinderen. Zijn vader was arts, en in 1925 schreef Darwin zich zelf in voor een studie geneeskunde. Maar hij werd er niet bepaald door gegrepen, en na twee jaar gaf hij er de brui aan. In plaats daarvan ging hij theologie studeren aan de universiteit van Cambridge, waar hij in 1831 afstudeerde. Hoewel hij ook niet erg enthousiast was over theologie, was zijn tijd in Cambridge toch van groot belang voor zijn carrière.

Naast zijn hoofdvak volgde hij namelijk cursussen plantkunde, dierkunde en geologie, en zo maakte hij kennis met verschillende natuuronderzoekers. Hij bouwde een goed contact op met vooral de botanicus J.S. Henslow en de geoloog Adam Sedgwick. Via Henslow werd Darwin uitgenodigd om in 1831 met een aantal andere natuurwetenschappers mee te gaan op een rondreis langs de Zuid-Amerikaanse kust aan boord van het schip HMS Beagle.

De reis duurde uiteindelijk vijf jaar en zou van grote invloed zijn op Darwins wetenschappelijke ontwikkeling. In de jaren na zijn terugkeer publiceerde hij The Voyage of the Beagle – drie wetenschappelijke delen over de waarnemingen die hij tijdens de reis had gedaan.

Maar pas 20 jaar later, in 1859, publiceerde hij zijn beroemdste en invloedrijkste werk On the Origin of Species by Means of Natural Selection. In dit werk beschreef hij de evolutietheorie, over de manier waarop nieuwe soorten ontstaan. Hij betoogt onder meer dat alle soorten verwant zijn en afstammen van dezelfde stamvorm en zich van daaruit verschillend ontwikkeld hebben op basis van natuurlijke selectie: wie zich het best aan de omgeving aanpast, overleeft.

Charles Darwin stierf op 19 april 1882 aan een hartaanval.

• Leven: 10 juli 1856 – 7 januari 1943
• Nationaliteit: Servisch
• Bekend van: Tesla was een natuurkundige, elektrotechnisch ingenieur en uitvinder van onder meer de wisselstroommotor.

Nikola Tesla is een van de grootste wetenschappers van de 19e en 20e eeuw en speelde een grote rol bij de ontwikkeling van elektriciteit.

Tesla werd geboren in het dorp Smiljan in het huidige Kroatië uit Servische ouders.

Hij studeerde en werkte in Oostenrijk, Hongarije en Frankrijk en maakte naam door zijn vaardigheden op het gebied van elektriciteit. In 1884 verhuisde hij naar de VS, waar hij met een aanbeveling van zijn baas in Parijs meteen werd aangenomen door de grote uitvinder Thomas Edison, die de fonograaf uitvond en de gloeilamp ontwikkelde.

Maar toen Edison Tesla naar verluidt een financiële poets bakte, nam Tesla ontslag en werden de twee bittere rivalen voor de rest van hun carrière. En Edison ging voor gelijkstroom, Tesla voor wisselstroom.

Tesla opende in 1886 een eigen bedrijf, maar wist nauwelijks investeerders te krijgen, want de meesten geloofden niet in wisselstroom nu de grote Edison dat ook niet deed.

Maar in 1888 kreeg Tesla zijn eerste investeerder, George Westinghouse, en nam hij patent op de wisselstroommotor. En in 1893 werd de Wereldtentoonstelling van Chicago verlicht door 100.000 gloeilampen met wisselstroom. Tesla en Westinghouse hadden de opdracht voor Edisons neus weggekaapt, want met wisselstroom kostte het nog niet de helft van wat Edison kwijt was met zijn gelijkstroom.

En Tesla ging door. In 1895 bouwde hij de eerste waterkrachtcentrale ter wereld bij Niagra Falls. In 1891 vond hij de Teslaspoel uit, onder andere om te experimenteren met röntgenfotografie – alleen kreeg Wilhelm Röntgen de eer voor het verschijnsel. In de jaren 1890 experimenteerde Tesla met radiogolven en elektrische energie, en in 1896 showde hij de eerste op afstand bestuurde boot. Toch kreeg de Italiaan Guglielmo Marconi het patent op de radio – en in 1909 de Nobelprijs, ondanks klachten van Tesla. Negen maanden na Tesla’s dood oordeelde het Amerikaanse Hooggerechtshof dat Tesla de eer voor de radio toekwam.

Nikola Tesla kampte zijn leven lang met geestesziekten, en werd met de jaren wereldvreemder. Hij stierf eenzaam en vrij onbekend in een hotelkamer in 1943. Pas daarna kreeg hij erkenning voor zijn prestaties.

• Leven: 15 februari 1564 – 8 januari 1642
• *Nationaliteit:* Italiaans
• Bekend van: Galileo was een natuurkundige, filosoof en astronoom die doorslaggevend bewijs vond tegen de opvatting van de kerk dat de aarde het middelpunt van het heelal is.

Galileo Galilei zette het middeleeuwse wereldbeeld op zijn kop, was een sleutelfiguur in de wetenschappelijke revolutie en wordt beschouwd als de grondlegger van de wetenschappelijke methode.

Geboren in Pisa, Italië, was hij de oudste zoon van muziektheoreticus en componist Vincenzo Galilei. Hoewel zijn vader zijn liefde voor muziek en wiskundige belangstelling voor de oscillaties, geluidsgolven en harmonieën van muziek doorgaf aan Galileo, wilde hij dat zijn zoon arts zou worden, zodat hij, in tegenstelling tot zijn vader, van zijn werk kon leven.

Galileo ging daarom op 17-jarige leeftijd medicijnen studeren, maar hij volgde de colleges niet. In plaats daarvan wendde hij zich tot de wiskunde, en geruchten over zijn capaciteiten in wis- en natuurkunde verspreidden zich snel. Hij doceerde 20 jaar aan de universiteiten van Pisa en Padua.

Een van Galileo’s beroemdste experimenten was toen hij twee ballen van verschillend gewicht van de Scheve Toren van Pisa liet vallen. De ballen raken bijna gelijktijdig de grond. In het allereerste gecontroleerde wetenschappelijke experiment ontkrachtte Galileo de hypothese van Aristoteles’ dat zware voorwerpen sneller op de grond vallen.

In 1609 hoorde Galileo over een nieuwe uitvinding uit Nederland: de verrekijker. Hij wist al snel zijn eigen telescoop te bouwen, verbeterde die en richtte hem toen op de hemel. Hier zag hij dat de maan bergen en kraters had en niet glad was, zoals men had gedacht. Hij zag dat Jupiter vier manen om zich heen had. Hij zag dat Venus fasen had zoals de maan. Hij zag dat er veel meer sterren waren dan met het blote oog te zien waren. Volgens Galileo was dit alles een bewijs voor het heliocentrische wereldbeeld dat Nicolaus Copernicus een halve eeuw eerder naar voren had gebracht. Hier is de zon, niet de aarde, het bewegingsloze centrum waar de planeten omheen draaien.

Galileo’s ontdekkingen waren echter niet populair bij de katholieke kerk, die een geocentrisch wereldbeeld had en de aarde als het middelpunt van het heelal beschouwde. In 1633 werd hij naar Rome ontboden en bevolen om voor de Romeinse inquisitie – de rechtbank van de katholieke kerk – te verschijnen. Hij werd gedwongen zijn Copernicaanse overtuigingen af te zweren en werd veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf – een straf die al snel werd omgezet in huisarrest.

Ondanks zijn veroordeling zette Galileo in het geheim zijn werk voort tot aan zijn dood in 1642.