In barnsteen blijft alles goed
De nieuw ontdekte eendagsvlieg behoort tot de haftenfamilie Leptophlebiidae. Hij is Calliarcys antiquus gedoopt.
Calliarcys is een samentrekking van de Griekse woorden kalli (schoonheid) en arkys (net). Antiquus is Latijn voor oud of prehistorisch, verwijzend naar de leeftijd van het fossiel – prehistorische netschoonheid.
De vondst wordt geschat op 35 tot 47 miljoen jaar oud, en het vliegje leefde dus tijdens het eoceen in wat nu het Oostzeegebied is.
Barnsteen is de uitgeharde en versteende hars van bijvoorbeeld naaldbomen.
Af en toe hebben wetenschappers het geluk om insecten te vinden die gevangen zijn in de dikke gele stroop en miljoenen jaren bewaard zijn gebleven.
Het unieke van barnsteen is dat het zachte weefsels beschermt die anders snel vergaan, zoals weefsel van dode insecten.
Verder is barnsteen veelal doorzichtig, waardoor dieren goed te herkennen zijn.
Veel insecten hebben echter zogeheten hyaliene (doorschijnende) lichaamsdelen, waardoor het moeilijk kan zijn de soort en het geslacht te onderscheiden. Dit was ook het geval met Calliarcys antiquus.
Microscopisch speurwerk
De onderzoekers gebruikten röntgenmicrotomografie om een micro-CT-scan te maken, een techniek die 3D-foto’s maakt van voorwerpen vanaf 0,5 micrometer.
Het apparaat werkt net als CT-scanners in ziekenhuizen, maar produceert foto’s met een hogere resolutie en onderzoekt de binnenste details van structuren zonder dat er gesneden hoeft te worden.
Met behulp van de micro-CT-scans konden de onderzoekers het hele insect reconstrueren.
Het team bekeek vervolgens de detailbeelden en 3D-modellen om ze te vergelijken met soorten van het geslacht Leptophlebiidae.
Om de soort en zijn evolutionaire positie op de familiestamboom van de eendagsvliegen verder te bepalen, werden DNA-monsters geanalyseerd en vergeleken met andere soorten.
Zo stelden ze vast dat ze een nieuwe eendagsvlieg in handen hadden.
‘Kort gezegd begon het met de vondst van een mooi insect in barnsteen, dat het kennersoog van een wetenschapper trok,’ zegt professor Javier Alba-Tercedor van de universiteit van Granada in een persbericht.
De vondst voegt niet alleen een soort toe aan de evolutionaire stamboom van de eendagsvliegen, maar opent ook nieuwe technieken voor het bestuderen van fossielen in barnsteen.