In 496 introduceerde de paus Valentijnsdag als een wat sobere feestdag. Tot dan toe vierden de Romeinen het uitbundige vruchtbaarheidsfeest lupercalia om de komst van de lente te markeren.
Hoewel de Romeinse offers aan de vruchtbaarheid – zoals offervlees – nu grotendeels vervangen zijn door meer commerciële belangen, vieren we in wezen nog steeds hetzelfde: het voortbestaan van de soort – en het hele dierenrijk mag meedoen.
Al minstens 385 miljoen jaar hebben organismen met de lentekriebels zich op dezelfde manier voortgeplant als wij mensen. Ter gelegenheid van de feestdag van de geliefden duiken we in de oorsprong van seks – en het begint in een koel meer in Schotland.
Oerseks ging arm in arm
Microbrachius dicki, een 8 centimeter lange prehistorische vis met een pantser en een brede kaak, zwom rond in Schotland toen de voorouders van alle viervoetige dieren begonnen aan hun ontwikkeling richting lopen op het land.
Het gewervelde dier stierf 380 miljoen jaar geleden en zonk naar de bodem, en werd pas in 2008 als fossiel nauwkeurig onderzocht. In het fossiel ontdekten Australische wetenschappers een foetus en een navelstreng, waarmee levende geboorten op slag 200 miljoen jaar ouder blijken te zijn dan gedacht.
Microbrachius dicki is het eerste organisme met zichtbare verschillen tussen de geslachten. Het mannetje (r) heeft twee L-vormige uitwendige voortplantingsorganen, in tegenstelling tot het vrouwtje (l).
In 2014 deden dezelfde Australische onderzoekers de volgende grote ontdekking: ze vonden in een fossiel van M. dicki een vinbotje dat alleen maar een mannelijk geslachtsdeel kon zijn.
Aan hele fossielen zagen de onderzoekers bovendien dat de bevruchting tussen mannetje en vrouwtje zijdelings gebeurde, waarbij de dieren elkaar met hun armen vasthielden en het geribbelde mannelijke geslachtsorgaan als klittenband tussen twee vrouwelijke beenplaten geklemd werd.
Vervolgens voerden de dieren een soort squaredans uit.
VIDEO: Zie de gepantserde oervissen copuleren
Pantservis doet het haaien voor
Dezelfde botstructuren en kenmerken als bij M. dicki zien we bij latere soorten. De innovatieve voortplantingsmethode lijkt een voorloper te zijn van de manier waarop sommige haaien zich tegenwoordig voortplanten met behulp van organen op hun vinnen.
Voordat de eerste seks in een Schots meer plaatsvond, waren er geen zichtbare verschillen tussen mannetjes en vrouwtjes. De soorten plantten zich voort door eitjes en sperma in het water te lozen, net zoals de prik en andere kaakloze vissen dat tegenwoordig doen.