’Little Boy’ en ’Fat Man’ waren de namen van de twee atoombommen die de Amerikanen in augustus 1945 op Hiroshima en Nagasaki lieten vallen. Binnen enkele tellen na de ontploffing hadden de bommen honderdduizenden mensen gedood.
Binnen een straal van een mijl – circa 1,6 kilometer – vaagden de bommen alles en iedereen weg, op wat gebouwen van gewapend beton na.
En de twee bommen die Hiroshima en Nagasaki verwoestten, verbleken in vergelijking met de moderne atoombommen waarover vooral Rusland en de VS vandaag de dag beschikken.
Gelukkig achten militaire deskundigen het nog steeds onwaarschijnlijk dat de kernmachten werk zullen maken van hun dreigementen, zelfs al laat Poetin zijn spierballen zien in de oorlog in Oekraïne.
Maar zelfs als de bom valt en de paddenstoel de lucht in schiet, zijn er trucs om een kernaanval te overleven. Hier zijn de beste tips van de wetenschap om het wapen te overleven, zowel de onmiddellijke als de langdurige gevolgen.
KLIK HIER om te zien wat er zou gebeuren als een moderne atoombom op Amsterdam zou vallen
Eerste kwartier: bescherm je tegen de druk- en hittegolf
Het beste advies om een atoombom te overleven is natuurlijk om zo ver mogelijk van de explosie – of ground zero – te blijven.
Binnen een bepaald bereik wordt alles en iedereen weggevaagd door de kracht van de ontploffing. Als je binnen dat bereik bent, is er niet veel wat je kunt doen.
Maar als je zo ver van de ontploffing bent dat je er niet dood aan gaat, kun je een aantal voorzorgsmaatregelen nemen tegen de brandende muur van lucht die op je afschiet.
Luchtdruk blaast gebouwen omver
Als je kunt, zoek dan onmiddellijk beschutting of een schuilkelder. Alles wat ondergronds is, is prima zolang er geen gevaar is dat uitgangen geblokkeerd worden. De luchtdruk van de explosie zal de meeste gebouwen verwoesten en omverwerpen, dus je moet zeker weten dat je er weer uit kunt komen.
Ga op de grond liggen met je ogen dicht, je handen onder je lichaam en je mond open als je geen schuilkelder kunt vinden.
In het beste geval vind je een kuil in de grond. Hier heb je de meeste kans om niet geraakt te worden door puin, glasscherven of ander gevaarlijk materiaal uit de verwoeste gebouwen die door de luchtdruk met een dodelijke snelheid op je af worden gevuurd.
Replica van de originele bom Fat Man die op 9 augustus 1945 op Nagasaki viel.
Huidige kernwapens
In 1986, op het hoogtepunt van de Koude Oorlog, hadden de kernmachten van de wereld meer dan 64.000 kernwapens.
Vandaag de dag zijn er wereldwijd circa 9000 kernwapens, schat het tijdschrift Bulletin of Atomic Scientists.
Rusland heeft er bijna de helft van, en de VS tegen de 4000.
Terwijl het aantal kernwapens is gekrompen, zijn de bommen veel groter geworden.
De bom Fat Man die op Nagasaki viel, had een springlading van 21 kt. Hij ontplofte daardoor met dezelfde kracht als 21 ton TNT-springstof.
In 1961 hielden de Russen de grootste kernproeven uit de geschiedenis met de Tsar Bomba. Hij had een springlading van 50 megaton TNT – of meer dan 2000 keer zo veel als Fat Man.
Klap beschadigt je oren en ogen
Het is belangrijk dat je je ogen dichtdoet en in geen geval naar de explosie kijkt. De felle lichtflits kan je enkele minuten verblinden. Een bom van 1 megaton (circa 80 keer zo groot als Little Boy, maar naar moderne maatstaven nog steeds klein) kan je op een heldere dag tot op 20 kilometer afstand verblinden.
De ontploffing vormt een extreme belasting voor je trommelvliezen. Je moet je mond open houden, zodat de schedel wat van de druk kan afvoeren zonder dat het ten koste gaat van de kwetsbare membranen in je oren.
Inferno verschroeit je huid
De explosie ontwikkelt een extreme hitte – bij de Hiroshimabom werd het 300.000 °C heet. Dat is 300 keer zo heet als de temperatuur waarbij doden gecremeerd worden. Bedek zo veel mogelijk huid om brandwonden te voorkomen.
Houd je handen onder je lichaam als je op de grond beschutting zoekt, en bedek je gezicht zo mogelijk met een sjaal of iets dergelijks.
Vanwege de hoge temperaturen moet je je ook ontdoen van brandbare materialen zoals nylon en stoffen op oliebasis. Ze zullen vanzelf ontbranden als de golf van druk en hitte toeslaat.
Witte kleren kunnen ook een verschil maken. Waar zwarte stof warmte absorbeert, doet wit dat minder, en dat kan de kans op verbranding wat doen afnemen.
Als de hitte, de druk en de ontploffing hopelijk aan je voorbij zijn gegaan, heb je circa 15 minuten om een overdekte schuilplaats te zoeken. Daarna zal het radioactieve fall-out uit de hemel regenen.
Eerste uur: Zoek dekking voor kankerverwekkende neerslag
De fall-out regent als giftig, radioactief stof neer over de hel op aarde. Het is het materiaal uit de paddenstoelwolk dat tijdens de explosie zwaar bestraald werd en nu op aarde valt.
Je hebt circa 15 minuten voor de fall-out neervalt. De radioactiviteit is het gevaarlijkst vlak na de explosie, als de straling nog op zijn hoogtepunt is. Een uur na de uitbarsting is het gevaar van fall-out al 55 procent minder, en na 24 uur is het met 80 procent gedaald. Je moet dus snel een schuilplaats opzoeken en daar blijven.
Wind verspreidt radioactief stof
Loop tegen de wind in als je beschutting zoekt. De wind blaast de fall-out in één richting, dus daar is meer straling en gevaar.
Als je veel fall-out op je huid krijgt, kan dat stralingsvergiftiging tot gevolg hebben. Cellen kunnen muteren en in het ergste geval is het dodelijk. Een ander gevaar is tragere mutatie die de kans op kanker fors vergroot.
Het belangrijkste is dat je een dak boven je hoofd krijgt, zodat het radioactieve roet dat neerregent niet in contact komt met je huid.
Als je je schuilhoudt in een gebouw boven de grond, ga dan naar het midden van een kamer en zo ver mogelijk bij de ramen vandaan, zodat er meer afstand is tussen jou en de radioactieve deeltjes daar. Als je je verstopt in een gebouw met meerdere verdiepingen, ga dan naar een van de middelste verdiepingen, zodat zo veel mogelijk van het gebouw tussen jou en de straling is.
Een atoombom slingert radioactieve stofdeeltjes de lucht in, die de vorm van een paddenstoel aannemen.
Eerste etmaal: Was de neerslag af en blijf twee dagen binnen
Als je een schuilplek gevonden hebt tegen de neerslag, blijf daar dan minstens twee dagen en bij voorkeur rond een week. Je familie kun je beter opzoeken als de straling van de fall-out niet meer zo gevaarlijk is.
Na twee weken is nog maar 1 procent van de oorspronkelijke straling over.
Neerslag vergiftigt via de huid
Neem zo snel mogelijk een douche of bad. Gebruik bij voorkeur warm water en schrob zachtjes met zeep om zo veel mogelijk fall-out eraf te krijgen. Pas op dat je je huid niet stuk schrobt, want dan kan de fall-out in de bloedbaan belanden. Bedek ook eventuele snij- of schaafwonden tijdens je bad of douche.
Na afloop is het belangrijk geen crèmes of conditioners te gebruiken, want die kunnen de fall-out aan je huid of haar binden en de straling die je te verduren krijgt, verhogen.
Snuit je neus en droog je oren en oogleden om radioactief materiaal weg te krijgen. Als je je kunt omkleden, berg je bestraalde kleding dan op in een gesloten plastic zak met de doeken waarmee je je gewassen hebt.
Eten en drinken kan giftig zijn
Wees voorzichtig met wat je eet. Alle voedsel dat buiten is geweest kan besmet zijn met radioactiviteit en mag niet gegeten worden. Alleen voedsel uit blik of uit onaangebroken plastic zakken die tijdens de fall-out-periode binnen zijn geweest, kun je nog eten.
Als je een dier vangt, eet dan niet het hart, de lever of de nieren, want daarin kan zich radioactief afvalmateriaal ophopen. Het beenmerg houdt ook straling vast, dus eet het vlees dat zich het verst van de botten bevindt.
Jodiumtabletten kunnen de opname van radioactieve straling tegengaan. De schildklier neemt aldoor jodium op om hormonen te produceren, maar hij maakt geen onderscheid tussen stabiele en radioactieve varianten. En kankerverwekkende straling omvat ook radioactief jodium. Als je jodiumtabletten inneemt, vul je de voorraden aan en voorkom je dat de schildklier giftig jodium opneemt.
Drinkwater moet uit overdekte, bij voorkeur ondergrondse, bronnen komen. Drink in geen geval water uit rivieren of andere vrij stromende waterbronnen, want die zijn besmet door de fall-out. Kraanwater – als kranen nog werken – is waarschijnlijk veilig om te drinken.
Simpele elektronica kan levens redden
Er kan nog steeds fall-out in de lucht zitten, dus bedek je huid zo veel mogelijk met kleding. Draag hoeden en handschoenen als je die hebt.
Was je vaak en schud je kleren uit om de fall-out van je huid te krijgen.
Wacht op informatie van de autoriteiten voor je naar buiten gaat. Bij voorkeur heb je een radio die op batterijen werkt klaarstaan voor een rampsituatie, want het eenvoudige mechanisme ervan zal een eventuele elektromagnetische puls van de atoombom overleven.
Na een paar dagen kun je de schuilplaats verlaten om informatie en hulp te zoeken als je geen toegang hebt tot een radio of telefoon. Uiteraard moet je maar zo kort mogelijk buiten blijven.