De Britse egyptoloog Nicholas Reeves heeft verborgen hiërogliefen gevonden waaruit blijkt dat koningin Nefertiti achter een muur in het graf van farao Toetanchamon zou kunnen liggen.
Die ontdekking valt samen met het 100-jarig jubileum van de vondst van Toetanchamons graf, dat op 4 november 1922 werd ontdekt.
Al in 1912 werd de buste van Nefertiti gevonden bij Achetaton, en sinds de vondst van Toetanchamons graf vermoeden egyptologen dat haar graf daar in de buurt ligt.
Foto van de buste van Nefertiti, op 6 december 1912 gevonden in Achetaton, Achnatons hoofdstad. De buste staat in het Neues Museum in Berlijn.
In 2015 waren op foto’s met een hoge resolutie verborgen deuren te zien in Toetanchamons graf.
Nicholas Reeves kon bewijzen dat er lijnen zaten onder de gepleisterde oppervlakken op de geverfde muren, die wezen op verborgen deuropeningen.
In 2020 bleek uit grondradarscans van het bekende graf van de farao dat er een paar meter naast Toetanchamons grafkamer een geheime gang is.
En nu heeft Nicholas Reeves hiërogliefen gevonden die nog meer bewijs leveren voor zijn theorie.
Een 3D-illustratie van Toetanchamons graf met de twee geheime ruimten waar Neferiti kan liggen.
Verborgen hiërogliefen wijzen de weg
Toetanchamons graf bevat zogeheten cartouches: de naam van een koninklijk persoon die wordt omingd door een ovale lijn met een streep onderin. Op deze cartouche zie je Eje, Toetanchamons opvolger, die de jonge farao begraaft.
Cartouche met de hiërogliefen voor Toetanchamon met het epitheton: ‘Toetanchamon, heerser van Opper-Egypte (Thebe, red.),’ en zijn troonnaam, NebCheperoeRe,’
Reeves heeft tijdens grondige onderzoeken ontdekt dat de cartouches over oudere cartouches zijn geschilderd, en dat daar Toetanchamon op te zien is, die de regent vóór hem begraaft – Nefertiti.
‘Ik kan nu laten zien dat onder de cartouche van Eje de cartouches van Toetanchamon zelf staan, wat bewijst dat de scène oorspronkelijk liet zien dat Toetanchamon zijn voorganger Nefertiti begroef. Dat soort decoratie vind je niet in Toetanchamons graf,’ legt Reeves uit aan The Guardian.
Reeves denkt dat toen Toetanchamon op slechts 19-jarige leeftijd overleed, in alle haast een gebruikt graf moesten worden aangewend. Daarom werd Nefertiti’s graf gekozen en werd Nefertiti zelf iets verplaatst.
Nu wacht hij op analyses van thermografische beelden en schimmelonderzoeken van de ruimten.
Nog een koningin gevonden
Het zou kunnen dat Reeves op een leeg graf stuit, want andere onderzoekers hebben nog iets ontdekt.
Zij denken de mummies van Nefertiti en Anchesenamon – de vrouw van Toetanchamon – te hebben gevonden onder een grote groep mummies in een ander graf.
Toetanchamon ontvangt bloemen van zijn vrouw Anchesenamon. Deze afbeelding staat op een doosje uit Toetanchamons graf.
Nu wachten de onderzoekers op het DNA van de mummies en CT-scans van de gezichten van de koninginnen. Die worden later in oktober van dit jaar verwacht.
Foto van de graven in de Vallei der Koningen. In DK62 ligt Toetanchamons graf, en in DK35 liggen wellicht de mummies van Nefertiti en/of Anchesenamon.
Reliëf in albast dat Achnaton (rechts, zonder hoofd), Nefertiti (midden) en hun dochter Meritaton (links) moet voorstellen. Er staan vroege Aten-cartouches op de arm en borst van de koning.
Achnaton, Nefertiti enToetanchamon
Farao Achnaton regeerde Egypte van ongeveer 1353-1334 v.Chr.
Voor farao Achnaton werden er meerdere goden vereerd in het oude Egypte, met de god Amon als oppergod.
Toen Achnaton aantrad als farao, verbood hij tot grote frustratie van de hogepriesters de verering van meerdere goden en benoemde hij zichzelf tot reïncarnatie van de enige god: Aton.
Koningin Nefertiti was getrouwd met Achnaton en regeerde na zijn dood alleen.
De latere farao’s en hogepriesters hebben woedend alle schriftelijke bronnen over Achnaton (‘de vijand’) en Nefertiti vernietigd. Daarom zijn hun graven zo moeilijk te vinden.
Toetanchamon was de zoon van Achnaton, en Nefertiti was zijn moeder of stiefmoeder.
Na de dood van Nefertiti voerde Toetanchamon het polytheïsme opnieuw in.