Nobumichi Tamura

Mijlpalen van het leven verschuiven

Fotosynthese, celkernen, poten en ruggengraten – het leven heeft veel bereikt sinds het 4 miljard jaar geleden ontstond. Wanneer en waar de grootste mijlpalen plaatsvonden, leek zeker – maar dat is het niet.

3,4 mrd jaar terug: Bacteriën geven de aarde zuurstof

© Shutterstock

Tot 2018 dachten we dat de fotosynthese 2,7 miljard jaar terug ontstond. Uit genetische analyses blijkt dat dit 3,4 miljard jaar terug al gebeurde. De eerste miljard jaar belandde de zuurstof van de fotosynthese echter in mineralen en niet in de lucht.

© R.B. Pedersen/Centre for Geobiology/ University of Bergen, Norway

Eukaryoten – cellen met een kern – omvatten ook de mens, maar hun oorsprong is een raadsel. In 2015 zijn er op de zeebodem oerbacteriën gevonden, die 1,9 miljard jaar geleden mogelijk tot de eukaryoten hebben geleid.

1,2 mrd jaar terug: Seks versnelt de ontwikkeling

DNA vloeit door ‘bruggetjes’ van de ene bacterie naar de andere.

© SPL

Bacteriën delen genen via ‘bruggetjes’ – een vermogen dat bij zeer vroeg leven ontstond en soorten helpt zich snel aan te passen. Maar fossielen duiden erop dat echte seks, waarbij geslachtscellen versmelten, pas 1,2 miljard jaar terug ontstond.

660 mln jaar terug: Spons was het eerste dier op aarde

© Zongjun Yin

Amerikaanse onderzoekers vonden in 2018 scheikundige sporen van een 660 miljoen jaar oud dier: een spons, die 100 miljoen jaar ouder is dan andere diersporen. Maar uit genetische analyses blijkt dat dieren al 800 miljoen jaar terug ontstonden.

550 mln jaar terug: Dieren komen overeind

Hier zie je de pootafdrukken van dieren die op de Chinese zeebodem zijn gevonden.

© Virginia Tech

De eerste dieren met poten – voorlopers van ringwormen en insecten – ontstonden in het cambrium, 541 tot 485 miljoen jaar terug. Dachten we, tot er in 2018 afdrukken opdoken van een versteende, 550 miljoen jaar oude zeebodem uit China.

472 mln jaar terug: Planten wortelen op het land

De eerste landplanten leken op de huidige levermosplant.

© Ed Reschke/Getty Images

Vondsten uit Zuid-Amerika tonen aan dat er 472 miljoen jaar terug al plantensoorten op het land voorkwamen. 20 miljoen jaar later gingen de voorlopers van insecten aan land, en onze eigen voorouders volgden zo’n 400 miljoen jaar geleden.

450 mln jaar terug: Gewervelde dieren houden van strand

De vroege gewervelde dieren ontwikkelden zich vlak bij het land.

© Nobumichi Tamura

Het koraalrif huisvest allerlei vissen, waardoor onderzoekers dachten dat oeroude riffen het succes van vroege gewervelde dieren konden verklaren. Maar uit nieuw onderzoek blijkt dat het succesverhaal veel dichter bij het strand is begonnen.