Voor kakkerlakmannetjes is het moeilijker geworden om vrouwtjes met kleine suikergeschenken te versieren. Het hardnekkige dier heeft namelijk nieuwe eetwensen ontwikkeld – niet om af te vallen, maar om pesticiden te vermijden.
Dat blijkt uit een nieuwe studie van de universiteit van North Carolina in het tijdsschrift Nature.
Vrouwtjes gelokt met cadeau
Voordat kakkerlakken paren, scheidt het mannetje een zoetig papje uit dat fungeert als lokmiddel voor het vrouwtje.
Het is een mengsel van vet en suiker dat lang genoeg de aandacht van het vrouwtje moet vasthouden om te kunnen paren.
Als het vrouwtje ervan eet, breekt haar speeksel de complexe suikers in de massa af, die onder meer uit maltose en maltotriose bestaat.
Maltose wordt door de vrouwtjes snel omgezet in glucose, maar bij maltotriose gaat het langzamer.
Als het papje eenmaal is omgezet in glucose, krijgt het een bittere smaak en gaat het vrouwtje weg.
De mannetjes zijn tegen die tijd echter al klaar met hun daad.
Als een kakkerlakmannetje klaar is om te paren, spreidt hij zijn vleugels en scheidt hij een zoetig papje uit om vrouwtjes te lokken. Vervolgens klimt het vrouwtje op zijn rug om het te eten. Haar speeksel breekt de massa af en verandert het in glucose, waar de kakkerlakvrouwtjes niet van houden. Het nieuwe type vrouwtje heeft speeksel dat het papje sneller omvormt tot glucose, waardoor ze voor het einde van de paring al wordt afgeschrikt.
Nieuw speeksel werkt sneller
Al in 2013 merkten de onderzoekers dat sommige vrouwtjes mannetjes afwezen.
In deze nieuwe studie ontdekten ze dat die vrouwtjes door genetische variatie speeksel hebben dat de maltose sneller afbreekt.
De bittere smaak die de vrouwtjes afschrikt, ontstaat dan al voordat ze kunnen paren.
De onderzoekers vroegen zich af waarom dit nieuwe gedrag nog niet had geresulteerd in een dalend aantal kakkerlakken.
De mannetjes volgen
Nu blijkt dat waar de vrouwtjes andere suikervoorkeuren ontwikkelen, de mannetjes nieuwe paringstechnieken ontdekken.
Oorspronkelijk spreidt de mannetjeskakkerlak zijn vleugels en komt er een suikergeschenk uit klieren op zijn rug, en als het vrouwtje geïnteresseerd is, kruipt ze op zijn rug om haar speeksel met de suikermassa te mengen.
En terwijl zij van haar maaltijd geniet, schuift hij zijn lichaam verder onder haar om haar achterste vast te pakken met een haakvormige penis.
Dan begint een 90 minuten durende paring waarbij het mannetje een andere penis gebruikt om zijn zaad te lozen.
De nieuwe soorten mannetjeskakkerlakken hebben zich echter ook aangepast.
De onderzoekers ontdekten namelijk dat de suikermassa van deze mannetjes meer maltotriose bevatte, waardoor de vrouwtjes lang genoeg bleven zitten voor de paring.
En dat niet alleen: de mannetjes hebben hun paringsproces verkort tot enkele minuten of zelfs seconden.
Insecticide is de schuldige
De nieuwe suikervoorkeur van de kakkerlakken is te wijten aan insectengif dat glucose bevat om het giftige pesticidemengsel te maskeren.
Kakkerlakken hebben dus hun gedrag en genen aangepast om te overleven. En de kakkerlakken met de nieuwe genetische variatie lijken een opmars te maken.
Dat betekent dat we anders moeten kijken naar de omgang met deze dieren, want als er wereldwijd veel meer kakkerlakken zijn, kan dat gevolgen hebben.
Kakkerlakken kunnen bijvoorbeeld via hun uitwerpselen gevaarlijke ziekten verspreiden, zoals salmonella, enteritis en dysenterie.
Deze supersterke dieren zijn heel hardnekkig. Ze kunnen een maand overleven zonder hoofd en tot wel tien keer zo veel radioactieve straling verdragen als mensen.
Daarom moeten we onze ongediertebestrijding heroverwegen.