Waarom hebben vliegtuigen geen gps in de zwarte doos?
In 2014 verdween een vliegtuig uit Maleisië spoorloos. Waarom zijn de zwarte dozen in grote passagiersvliegtuigen niet uitgerust met een gps-zender, zodat ze beter terug te vinden zijn?
Toen het vliegtuig van Malaysia Airlines in maart 2014 het radiocontact verloor, was het onderweg van Peking naar Kuala Lumpur. Een militaire radar had als laatste contact met het toestel boven de Andamanse Zee, terwijl het op weg was naar de Indische Oceaan.
Juist omdat het vliegtuig boven zee verdween, was gps in de zwarte dozen van weinig nut geweest.
Gps zendt uit op twee kanalen via elektromagnetische straling met frequenties van 1575,42 MHz en 1227,60 MHz. Dit komt overeen met de Ultra High Frequency (UHF), de radiogolfband, die zeer slecht in water doordringt.
De zwarte doos zendt 30 dagen na een crash ultrasone signalen uit.
In plaats van een gps hebben de twee zwarte dozen meestal een akoestische zender. Die wordt geactiveerd bij contact met water en zendt minstens 30 dagen lang eenmaal per seconde een oproepsignaal uit.
De zender gebruikt ultrageluid met een frequentie van 37,5 kHz. Ter vergelijking: een mens kan geluid horen tot 20 kHz, en honden kunnen 45 kHz nog horen.
Ultrageluid dringt veel beter door in water dan radiogolven en is tot op 3 kilometer afstand waarneembaar – maar dat was niet genoeg om het Maleisische vliegtuig te kunnen lokaliseren.
Nieuwe doos verlaat zinkend vliegtuig
Na deze tragedie won een nieuw type zwarte doos terrein. De Automatic Deployable Flight Recorder (ADFR) komt bij een crash op zee los van het vliegtuig en blijft drijven. Doordat hij signalen naar satellieten stuurt, is de kans om gevonden te worden groter.
Nieuwe zwarte doos krijgt zwemvest
Een nieuwe zwarte doos die blijft drijven, maakt het makkelijker om vliegtuigen op de zeebodem te lokaliseren.
1. Neus van toestel verzamelt data
Een CVDR (Cockpit Voice and Data Recorder) aan de voorkant van het vliegtuig volgt alles wat er aan boord gebeurt en slaat tot 25 uur aan gegevens en audio op. De CVDR stuurt de gegevens naar de ADFR.
2. Zwarte doos komt uit de staart
Een ADFR (Automatic Deployable Flight Recorder) zit onderaan het staartroer. Als de romp wordt beschadigd of het toestel in contact komt met water, schiet hij weg en blijft hij drijven.
3. Hulp wordt ingeroepen
De ADFR is lichter dan water en drijft naar de oppervlakte, waar zijn lamp fel knippert. Ook zendt hij gegevens over de identiteit van het vliegtuig en zijn eigen positie naar satellieten.
Voor technici die de oorzaken van vliegtuigcrashes onderzoeken, is toegang tot de zwarte dozen – die eigenlijk oranje zijn – van cruciaal belang.
De dozen registreren onder andere hoogte, koers, snelheid en motortoestand, en nemen gesprekken van piloten in de cockpit op.