De trui die je draagt en de iPad waar je kind mee speelt, hebben waarschijnlijk ooit in een container op een groot schip gezeten. En dat schip voer waarschijnlijk door het Suezkanaal.
Bijna een derde van alle containers wereldwijd gaat via deze belangrijke waterweg. Maar in maart 2021 kwam alle handel tot stilstand, want toen bleef het vier voetbalvelden lange containerschip Ever Given steken in het kanaal.
In de zes dagen dat het schip vastzat, ontstond er een file van zeker 400 andere containerschepen, waardoor miljarden dollars aan goederen niet verder konden.
Nu willen de ingenieurs die werken aan het Suezkanaal ervoor zorgen dat de belangrijkste vaarroute voor goederen nooit meer geblokkeerd wordt.
Dit doen ze door een deel ervan 2 meter te verdiepen en 40 meter te verbreden.
Suez is de sluipweg tussen Europa en Azië
Containerschepen besparen duizenden kilometers dankzij het Suezkanaal. Zo steken ze van Hongkong naar Hamburg (gele route) via het kanaal bijna 4000 kilometer af in vergelijking met de route rond de zuidpunt van Afrika (rode route).
En de uitgraving van het Suezkanaal is nog maar het begin. Over de hele wereld worden grote kanaalprojecten uitgevoerd om het gestaag toenemende containervervoer vrij te laten stromen.
Eén schip legt wereldhandel lam
Het 193 kilometer lange Suezkanaal is een van de grootste waterwegen op aarde sinds het in 1869 werd geopend.
Het graven van het kanaal tussen de Middellandse Zee en de Rode Zee duurde tien jaar. Volgens de Britse politicus en schrijver Sir Arnold Talbot Wilson, die in 1939 een boek over het kanaal uitbracht, kostte het graven bloed, zweet en tranen van 20.000 à 30.000 arbeiders.
Maar hun werk was niet tevergeefs. Nu kan een schip dat van Rotterdam naar Tokio vaart, 6140 kilometer afsteken door het Suezkanaal in plaats van de route rond de zuidpunt van Afrika te nemen. Daardoor is alleen wel 12 procent van de wereldhandel afhankelijk van het kanaal.
Het graven van het Suezkanaal begon in 1859, en op 17 november 1869 werd het kanaal geopend voor de scheepvaart.
Dus toen de Ever Given, die een capaciteit heeft van ruim 20.000 TEU (standaardafmeting van containers), bleef steken in het Suezkanaal, was dat wereldnieuws.
Het kanaal kent drie hoofdsecties: een smal deel waar één containerschip tegelijk door kan, een breed deel waar schepen elkaar kunnen passeren, en nog een deel waar er maar één tegelijk door kan.
70 schepen per dag passeren gemiddeld het Suezkanaal
De Ever Given liep vast in het noordelijke deel van het kanaal, waar maar één schip tegelijk door kan.
Maar in de zomer van 2021 zijn ingenieurs begonnen met het verbreden en verdiepen van het kanaal. Daardoor wordt het stuk waar schepen elkaar kunnen passeren langer – en kunnen schepen als de Ever Given niet meer overdwars vast komen te liggen op de smalste plek.
Dat verbreden en verdiepen gebeurt met een grote graafmachine.
Snijkoppen verwijderen zeebodem
In oktober 2020 zette een 147 meter lang schip vanuit de Amsterdamse haven koers naar Egypte. Het schip, de Hussein Tantawy, vervoerde een van de sterkste werktuigen op aarde voor het graven van kanalen: een snijkop met een vermogen van 4800 kilowatt, ofwel 6400 pk.
De snijkop heeft een verwisselbare top met tanden in diverse materialen voor allerlei soorten zeebodem, en zit vast aan een lange arm die vóór het schip in zee kan worden neergelaten.
VIDEO: Kijk hoe de snijkopzuiger te water wordt gelaten
De snijkopzuiger Hussein Tantawy is eind 2020 in Amsterdam te water gelaten.
Eerst maakt het schip zich vast aan de zeebodem met een paal, die achteraan het schip wordt neergelaten. Dan laten twee ankers aan weerszijden het schip van links naar rechts slingeren.
De snijkop zwaait heen en weer met het schip terwijl dit het kanaal uitbaggert.
Maar het schip ploegt niet alleen door de bodem, het zuigt ook al het losgekomen materiaal op met drie krachtige pompen.
Het is dus een gecombineerd snij-, zuig- en baggerschip, vandaar dat dit type schip ook wel ‘snijkopzuiger’ (CSD) wordt genoemd.
Verschillende CSD-schepen graven momenteel het Suezkanaal uit.
Als alles volgens plan verloopt, is de vergroting van het Suezkanaal in juli 2023 klaar. Dan is een extra strook, die in 2015 is toegevoegd, 10 kilometer verlengd, en het zuidelijke deel van het Suezkanaal zal over een traject van 30 kilometer wel 40 meter breder en 2 meter dieper zijn geworden.
Schip met gigantisch rietje verbreedt kanaal
1: Paal en ankers neergelaten
Bij de achtersteven wordt een paal in de zeebodem verzonken. Ankers worden aan weerszijden van de steven op de zeebodem neergelaten. De ankers trekken het schip in een slingerende beweging van de ene naar de andere kant door middel van gemotoriseerde lieren.
2: Snijkop slingert en zuigt zich vast
De snijkop (rood) maakt zand en stenen op de zeebodem los. In zand maakt de kop meestal 20 omwentelingen per minuut. Daarbij wordt losgemaakt materiaal aan boord van het schip en vervolgens via een pijp helemaal naar de wal (zwart) gepompt.
3: Los materiaal wordt opgezogen
De paal achter het schip, de ankers aan weerszijden van de boeg en de snijkop worden omhoog gebracht. Het hele schip gaat een klein stukje vooruit, waarna de paal, ankers en snijkop weer zakken en het volgende stuk zeebodem uitgraven.
Ondertussen blijft het verkeer van containerschepen groeien, dus overal worden enorme kanaalprojecten gepland. Het Thaise kanaal moet bijvoorbeeld de Golf van Thailand gaan verbinden met de Andamanse Zee, wat makkelijk is voor het scheepvaartverkeer in Zuidoost-Azië.
Aan de andere kant van de wereld zal het Nicaraguakanaal Midden-Amerika doorsnijden met 273 kilometer waterweg van maximaal 520 meter breed. En Iran droomt van het Kaspische Megakanaal, een 1400 kilometer lange verbinding van de Kaspische Zee naar de Perzische Golf.
Ingenieurs bouwen alsmaar grotere en krachtigere schepen voor de vele taken. Waar de Hussein Tantawy tegen de 30.000 kilowatt aan vermogen heeft, heeft de Nederlandse rederij van het schip, IHC, nu de Spartacus te water gelaten, een CSD-schip met maar liefst 44.000 kilowatt aan vermogen.
En dankzij de krachtige baggerschepen die op duizenden kilometers afstand aan het werk zijn, ligt uiteindelijk alles, van graan tot elektronica en kleding, een stuk sneller in de schappen.