Al Qaida-leider Ayman al-Zawahiri werd in de nacht van zaterdag op zondag getroffen door een raket op een balkon in Kaboel. Er was geen explosie en niemand anders raakte gewond.
Volgens experts en internationale media ging het om een aanval met de geheime Hellfire R9X-raket.
Terwijl de meeste raketten kort voor of tijdens de inslag exploderen, klappen er bij de R9X-raket zes vlijmscherpe vinnen uit, die eruitzien als een soort samoeraizwaarden, voordat hij zijn doelwit treft.
Naast de zes messen is de raket uitgerust met 50 kilo ballast, waardoor de vinnen bijvoorbeeld makkelijk door een autodak kunnen snijden.
De ontwikkeling van de raket begon onder voormalig president Barack Obama met als doel het reduceren van burgerdoden als een inlichtingendienst of de luchtmacht een aanslag pleegt op bijvoorbeeld leiders van een terreurorganisatie.
Volgens de Deen Esben Salling Larsen, majoor en docent aan de Deense defensieacademie, kan er een R9X zijn gebruikt bij de liquidatie van Al Qaida-leider Ayman al-Zawahiri dit weekend, maar hij benadrukt dat er tal van dit soort precisiewapens bestaan.
Een anonieme bron meldde aan CNN dat de aanslag op al-Zawahiri werd uitgevoerd met een bepaald type Hellfire-raket.
Raket was vanaf het begin geheim
De Amerikaanse overheid wil weinig kwijt over waar en wanneer de niet-explosieve ‘zwaardraket’ is ingezet sinds die in de jaren 2010 werd ontwikkeld.
Terwijl de journalistieke organisatie Bellingcat stelt dat de R9X-raket 11 keer is gebruikt, hebben de CIA en het Pentagon volgens de Wall Street Journal maar twee gevallen daarvan bevestigd: de aanslag door de CIA op een ander Al Qaida-kopstuk, Ahmad Hasan Abu Khayr al-Masri, in februari 2017, en de liquidatie door het Pentagon van Jamal al-Badawi, die zich in Jemen bevond en een bomaanslag zou hebben gepleegd op een Amerikaans oorlogsschip.
Toch denkt de Deense expert Esben Salling Larsen te kunnen stellen dat de aanslag van afgelopen weekend werd gepleegd met een R9X-raket, en dat komt door de schade die erbij werd aangericht.
Eén gesneuvelde ruit
Ayman al-Zawahiri bevond zich op het balkon van een huis in de Afghaanse hoofdstad Kaboel toen de CIA zondag twee raketten op hem afvuurde.
Al-Zawahiri was op slag dood en er sneuvelde één ruit. De rest van het gebouw bleef intact.
Een nog belangrijkere aanwijzing is de mededeling van de Amerikaanse president Joe Biden dat er geen andere gewonden zijn gevallen, hoewel zich meerdere familieleden van al-Zawahiri in het huis bevonden.
‘Een aanslag als die van afgelopen weekend is natuurlijk een gamechanger vanuit een westers militair perspectief. Dit soort precisiewapens zijn op zichzelf niet nieuw, maar ze kunnen een aanzienlijke reductie van het aantal burgerslachtoffers met zich meebrengen,’ zegt Salling Larsen tegen Wetenschap in Beeld.
‘In plaats van een aanslag met een grote springlading, een meer conventionele manier om zoiets aan te pakken, kunnen de Amerikanen een doelwit nu precies treffen met een niet-explosieve raket als de R9X.’
Maar wat echt de doorslag geeft bij het reduceren van het aantal burgerslachtoffers, is volgens Salling Larsen de dronetechnologie die precisieaanvallen mogelijk maakt.
Wellicht afgevuurd door Predator-drone
Esben Salling Larsen legt uit dat dronetechnologie vooral een betere mogelijkheid biedt om de vijand te observeren, want er is geen risico om een bemand vliegtuig te verliezen.
Hij denkt dat de Amerikanen de raketten hebben afgeschoten vanuit een Predator-drone.
‘Er zijn twee versies van de Predator-drone die ze meestal gebruiken, Bravo en Charlie. Het zou voor de hand liggen als de Amerikanen een Charlie-drone hebben ingezet, want die is moeilijker op te sporen en veel sneller (740 km/h) dan de Bravo,’ zegt hij.
Volgens Salling Larsen vereisen militaire operaties als de aanslag op al-Zawahiri dat een drone lange tijd boven het doelwit kan blijven hangen – zonder ontdekt te worden.
‘De Predator Charlie-drone komt vrij hoog (15,2 kilometer) en is daardoor geschikt voor deze taak. Maar het kan ook een Bravo geweest zijn, want de Hellfire R9X-raket is best zwaar voor de Charlie.’
De Hellfire R9X is bijna even lang als een mens. Een aantal vlijmscherpe vinnen schieten uit de raket vlak voordat die doel treft. De vinnen zijn sterk genoeg om door een autodak te kunnen snijden. Het doelzoeksysteem zit in de kop van de raket in plaats van een springkop.
Wat zegt het oorlogsrecht?
Als de VS over een wapen als de Hellfire R9X beschikken, lijkt het misschien raar dat er nog burgerdoden worden gemeld in de strijd tegen terreur in landen als Afghanistan.
Maar volgens Iben Yde, docent aan het instituut voor militaire technologie van de Deense defensieacademie, zegt het internationaal recht niets over wat een staat geheim mag houden en wat openbaar gemaakt moet worden wat betreft zijn wapenarsenaal.
‘De Amerikanen hebben meerdere keren Hellfire-precisieraketten met springkop ingezet, bijvoorbeeld tijdens bruiloften en andere sociale gelegenheden, waarbij naar verluidt ook veel onschuldige aanwezigen gewond zijn geraakt of zijn omgekomen. Als zo’n zaak voor een militaire rechtbank komt, wordt vast gevraagd of er voor een nauwkeuriger wapen kon zijn gekozen, zoals een R9X, of dat de aanslag op een andere manier had kunnen worden uitgevoerd,’ zegt ze tegen Wetenschap in Beeld.
‘Het is echter altijd een concrete afweging, en er zijn vele omstandigheden om rekening mee te houden als je iets zegt over de wettigheid van een aanval. Alleen al rond de vraag of je überhaupt militaire doelen ver van een oorlogsgebied mag aanvallen, is veel discussie.’
Iben Yde legt uit dat Aanvullend Protocol 1 van de Verdragen van Genève bepaalt dat je tijdens de planning van een aanval voor het wapen moet kiezen dat naar verwachting de minste nevenschade aanricht.
‘Het is dus zeker ook in juridisch opzicht een gamechanger dat dit soort precisiewapens een plaats hebben gekregen in de oorlogvoering,’ aldus Yde.