Rood vlees
Het verteren van voedsel kost energie
Calorieën op verpakking: 250 / Je krijgt er: 210
Je kaken, maag en darmen moeten flink aan de bak om eiwitten te verteren.
Zo’n 30 procent van de calorieën in eiwitten gaat naar de vertering ervan, dus je houdt er in werkelijkheid veel minder energie aan over dan op de verpakking vermeld staat.
Vanwege de lange, gevouwen ketens van aminozuren waar ze uit bestaan zijn eiwitten circa drie keer zo moeilijk te verteren als koolhydraten en tien keer zo moeilijk te verteren als vet.
Voedsel verteren kost energie
De kaken kauwen het eten.
De maag kneedt het eten.
Het maagzuur lost het eten op.
Enzymen breken het eten af.
Darmcellen brengen het eten over op het bloed.
De darmen scheiden de resten uit.
Hamburger
Bereiding van voedsel levert meer calorieën op
Calorieën op verpakking: 250 / Je krijgt er: 225
Het beheersen van vuur was een enorme stap in de ontwikkeling van de mens: met vuur haalden onze voorouders veel meer calorieën uit dezelfde hoeveelheid eten. Bereiding met werktuigen of hitte maakt pezen, bindweefsel en eiwitten kapot, waardoor ze makkelijker te verteren zijn.
Volgens sommige wetenschappers bracht deze extra energie de ontwikkeling van grotere hersenen bij de mens op gang, maar vandaag de dag leiden al die calorieën vooral tot een epidemie van overgewicht.
Benodigde energie voor vertering (kJ)
Rauw vlees: 300
Gehakt vlees: 250
Bereid vlees: 240
Gehakt en bereid vlees: 220
Noten
Cellen van noten weerstaan vertering
Calorieën op verpakking: 630 / Je krijgt er: 425
Noten bevatten meer calorieën dan taart, maar 25 procent van die energie gaat door de darmen zonder opgenomen te worden. Dat komt doordat noten zeer harde celwanden hebben die de aanval van maagzuur en spijsverteringsenzymen doorstaan.
De inhoud van de cellen komt dus niet vrij. Bovendien komt een groot deel van de calorieën van noten van onverzadigd vet, dat veel gezonder is dan het verzadigde vet dat je bijvoorbeeld in taart vindt.
De celwanden van noten bestaan uit sterke koolhydraten.
Brood
Voedselfabrieken verteren het eten voor ons
Calorieën op verpakking: 295. Je krijgt er: 265/235
Witbrood met smeltkaas of grof volkoren met plakjes kaas. Het aantal calorieën is misschien gelijk, maar van het eerste word je dikker omdat de producent van de tosti de tarwe heeft fijngemalen en de kaas gekookt voor je hem kocht.
Daardoor kost het verteren minder energie. Bovendien hebben proeven laten zien dat voedingsvezels als die van grof volkoren de calorieopname verlagen en de stofwisseling verhogen, zodat je zo’n 100 calorieën per dag kwijtraakt.
Volkoren maakt minder dik
Het verbranden van volkorenbrood met kaas (groene lijn) vergt meer energie dan het verbranden van een kaastosti (rode lijn). Daardoor word je van volkorenbrood minder dik.
Taart
Darmflora bepaalt jouw persoonlijke calorietabel
Calorieën op verpakking: 320 Je krijgt er: 310/270
Je kunt hetzelfde eten als je vriend en toch een stuk dikker worden. Dat komt omdat de samenstelling van de bacteriën in de darm bij iedereen anders is en sommige bacteriën extra calorieën uit het eten halen.
De invloed van de micro-organismen in het spijsverteringsstelsel is zo groot dat een slanke muis heel snel dik kan worden als hij de darmflora van een dikke soortgenoot geïmplanteerd krijgt – ook al blijft hij precies hetzelfde eten als voorheen.
Bacteriën van dikke mensen maken muis dik
Onderzoekers plaatsten darmbacteriën van een tweeling met en zonder overgewicht in twee muizen.
De twee muizen werden elk in een kooi gezet. De muis met de bacteriën van de tweeling met overgewicht werd dik, de andere werd slank.
Het experiment werd herhaald met twee nieuwe muizen, maar deze keer werden ze samen in een kooi gezet. Dit keer werd geen van beide muizen dik. Dat kwam doordat ze elkaars ontlasting aten en de slankmakende bacteriën in beide muizen de overhand kregen.