Materialenpiramide maakt de bouw groener
Met veel isolatie en hoge bouwnormen is het makkelijk om energiezuinige huizen te bouwen. Maar ze moeten ook klimaatvriendelijk gebouwd worden. Een hulpje daarbij is de bouwmaterialenpiramide, die je zelf ook kunt gebruiken bij bijvoorbeeld een verbouwing.
De bouwsector is verantwoordelijk voor 6 procent van de jaarlijkse mondiale CO2-uitstoot, en in Europese landen als Nederland is dat cijfer wel 33 procent.
Een deel van die uitstoot komt van de diesel- of benzinemachines die voor het transport van bouwmaterialen en voor het werk op de bouwplaats zelf worden gebruikt. Maar veruit het grootste deel is afkomstig van de productie van bouwmaterialen.
Het zou dus veel opleveren als materialen met een hoge CO2-uitstoot worden vervangen door materialen met een kleinere klimaatvoetafdruk.
Daarom hebben wetenschappers een bouwmaterialenpiramide samengesteld, waarin verschillende materialen zijn ondergebracht – van de meest tot de minst milieuvriendelijke.
Biomaterialen leggen CO2 vast
Onderaan staan milieuvriendelijke materialen, die CO2 binden. Dit zijn biomaterialen, wat betekent dat de koolstof die ze bevatten, bijvoorbeeld in cellulose in hout, aan de atmosfeer is onttrokken. Om klimaatvriendelijk te bouwen, moeten er zo veel mogelijk materialen uit deze onderste laag van de piramide worden gebruikt.
- Uitstoot: -1 à 0 kg CO2 per kg bouwmateriaal.
- Voorbeelden: Stro, bouwhout, papierwol, multiplex, riet.
Hergebruik maakt stoffen groen
In de onderste middenlaag staan hergebruikte materialen. Bij de productie van bijvoorbeeld bakstenen komt CO2 vrij. Maar als ze worden hergebruikt, telt alleen het beetje extra uitstoot mee van het transport naar een nieuwe bouwplaats. In deze categorie vallen ook dakpannen en metalen met een laag smeltpunt.
- Uitstoot: 0 à 1 kg CO2 per kg bouwmateriaal.
- Voorbeelden: Bakstenen, koper, beton, gebruikt aluminium, gipsplaten.
Verhitting vergt energie
Een stapje hoger staan bijvoorbeeld materialen die bij hoge temperaturen worden geproduceerd, zoals glas- en steenwol, waarbij de grondstof wordt verhit tot 1400-1500 °C. Ook de staalproductie vergt veel energie. Bij elke ton staal die in 2020 werd geproduceerd, kwam gemiddeld 1,89 ton CO2 vrij. In totaal is dat 7-9 procent van de mondiale uitstoot.
- Uitstoot: 1 à 2 kg CO2 per kg bouwmateriaal.
- Voorbeelden: Glas- en steenwol, staal, zink, glas, linoleum.
Aardolieproducten zijn duur per kilo
De bovenste materialen zijn haast gehuld in een wolk van CO2. Dit geldt bijvoorbeeld voor diverse kunststofproducten en glas. Er zijn ook materialen die door nabehandeling extra klimaatbelastend zijn, zoals gegalvaniseerd staal. Deze materialen mogen alleen worden gebruikt als er geen alternatieven zijn.
- Uitstoot: > 2 kilo CO2 per kilo bouwmateriaal.
- Voorbeelden: Pvc-platen, piepschuim, nieuw aluminium, gegalvaniseerd staal.