Kun je temperatuur op een afstand meten?

Ik heb gezien dat je met een instrument de temperatuur van voorwerpen kunt meten zonder ze aan te raken. Hoe kan een laserstraal de temperatuur bepalen?

Infraroodthermometer tegen een achtergrondgrafiek
© Shutterstock

Dit instrument noemen we een infrarode thermometer. Je vindt het in allerlei soorten, die allemaal op hetzelfde principe geënt zijn: het meten van de infrarode straling, die door alles wordt uitgestraald. De laserstraal in sommige thermometers heeft alleen maar ten doel de omgeving waarvan de temperatuur gemeten moet worden, af te bakenen. Maar verder is de laserstraal niet echt nodig. In 1879 kwam Josef Stefan, Oostenrijks natuurkundige, erachter dat de elektromagnetische straling van een voorwerp afhankelijk is van de temperatuur ervan. Om precies te zijn stijgt de straling, ook het infrarode deel, gelijk met de absolute temperatuur, dat wil zeggen het aantal graden boven het absolute nulpunt, tot de vierde macht. Een infrarode thermometer vangt de straling op, en een computertje zorgt voor het terugtellen en omrekenen van de straling naar een temperatuur. De methode is nauwkeurig en snel, en wordt in de industrie gebruikt om de temperatuur van bewegende voorwerpen te meten. De methode is hygiënisch omdat er geen direct contact is tussen thermometer en object, en wordt ook gebruikt om de temperatuur van voedsel te meten. Het nadeel is dat een infrarode thermometer alleen de oppervlaktetemperatuur meet. Verder kun je meetfouten krijgen als je op een glad, reflecterend oppervlak richt, en metingen kunnen verstoord worden door de warmte van voorwerpen in de buurt.