Stel je een drive-in in de nabije toekomst voor. Je bestelt ontbijt en rijdt door naar het volgende raam.
Hier neem je de maaltijd in een zak in ontvangst en je rijdt verder naar je werk. Maar hé, ben je niet vergeten te betalen? Nee, dat ging gewoon automatisch.
Creditcards of betaalapps zijn niet meer nodig, want een sensor herkent de elektromagnetische straling die de auto uitzendt, de identiteit van de auto wordt bevestigd en geld wordt overgemaakt van de rekening die aan de auto is gekoppeld.
Zo kan het over een paar jaar gaan. Niet alleen bankbiljetten en munten, maar ook je portemonnee en creditcard verdwijnen. We betalen met ons lichaam, onze spullen – of onze tijd.
Straks bestaat geld misschien niet eens meer uit getallen op een bankrekening, want wetenschappers willen geheel nieuw ‘geld’ creëren uit kwantumtoestanden.
Waarom hebben euro’s eigenlijk waarde? Bekijk hier de geschiedenis van het geld:
Hoe kan het dat bankbiljetten, munten en getallen op een bankrekening de waarde hebben die ze hebben? The Open University doorloopt de geschiedenis van het geld in 10 stappen, van de ruileconomie tot de financiële crisis, en werpt ook een blik in de toekomst.
Contanten verdwijnen
Metalen munten en gekreukte bankbiljetten zijn al op hun retour. Scandinavië gaat aan kop in de digitale overstap – het percentage smartphonegebruikers is daar bijvoorbeeld gemiddeld 92 procent.
In Spanje wordt voor 87 procent van alle aankopen contant geld gebruikt, maar in Zweden is dat slechts 20 procent.
Onderzoekers van de technische universiteit in dat land voorspellen dat de Zweden in 2023 niet meer contant betalen. Verder hebben banken steeds meer opties om in te loggen.
Het percentage gebruikers van het Noorse BankID is 74, terwijl Finland met 87 procent gebruikers van de methode TUPAS vooroploopt.
Contant geld wordt al afgelost door contactloze creditcards en apps als Apple Pay. En hoewel nog lang niet iedereen eraan meedoet, loopt cryptogeld – de bitcoin bijvoorbeeld – inmiddels parallel met nationale banken wereldwijd.
Lichaam is je nieuwe pinpas
Microbewegingen van ogen identificeren de betaler
Je oog maakt aldoor minieme bewegingen, microsaccaden, die 6-30 milliseconden duren. Ze zijn voor iedereen uniek, en onderzoekers van de universiteit van Potsdam hebben ontdekt dat iemand te identificeren valt door een oog 1000 keer per seconde te scannen. Met de juiste software kunnen we in de toekomst zodoende betalingen autoriseren. Dat is veiliger dan irisscans, die je met nepogen kunt beïnvloeden.
Vingers op aanraakscherm laten zien wie je bent
Twee mensen die hetzelfde patroon op een aanraakscherm tekenen, bijvoorbeeld om hun telefoon te ontgrendelen, bewegen hun vinger op een iets andere manier. Nieuwe software van het bedrijf BehavioSec vergelijkt de vingerbewegingen met de opgeslagen versie van de eigenaar. Zo kan de technologie achterhalen of de betaler wel de eigenaar is, en niet iemand die de telefoon heeft gestolen.
Scanner vindt patroon van bloedvaten in je hand
Verschillende IT-bedrijven, zoals de Japanse gigant Fujitsu, hebben scanners ontwikkeld die een hand met infraroodlicht beschijnen. Zo ontstaat er een digitaal beeld waarin de fijne bloedvaatjes van de handpalm en vingers te zien zijn als donkere lijntjes. De aderen zijn zichtbaar doordat bloed meer infraroodlicht absorbeert dan weefsel.
In een database wordt opgezocht of het patroon een betaling kan autoriseren.
Loopwijze vertelt iets over identiteit van de gebruiker
Aan Michigan State University is software ontwikkeld die loopwijzen van elkaar kan onderscheiden. Daarmee zijn mensen op grote afstand te identificeren, waardoor je een betaling in de supermarkt kunt autoriseren. Het programma trekt lijnen op een beeld vanuit 25 ‘gewrichten’ van een digitaal skelet. Door de onderlinge verhoudingen te berekenen leest de software iemands identiteit af.
Het verdwijnen van contant geld maakt betalen goedkoper. Dit komt doordat het aannemen van bankbiljetten en munten tijd kost.
De kas moet na sluitingstijd bovendien worden opgemaakt en het geld moet naar de bank worden gebracht. En ook beveiligers en alarmsystemen zijn duur.
De nationale bank van Denemarken heeft berekend dat een betaling met een pinpas bijna de helft zo goedkoop is als een contante betaling.
Maar de contantloze samenleving is slechts het begin. Zoals Christine Lagarde, toen nog directeur van het Internationaal Monetair Fonds, in een lezing in 2018 zei: ‘Geld zelf verandert.’
Al snel verdwijnt alles wat we gewoonlijk met geld in verband brengen, te beginnen met de portemonnee en pinpas.
Loopwijze keurt betaling goed
Een plaats waar zowel portemonnees als pinpassen zullen gaan verdwijnen, is de supermarkt. Die bestaat meestal uit een stel vaste onderdelen: schappen, winkelwagens en kassa’s.
Steeds meer supermarkten ter wereld halen de kassa’s echter weg. Er wordt nog wel een betaling verricht, maar die gaat volautomatisch.
Zo heeft internetgigant Amazon supermarkten opgericht met de naam Amazon Go, waar de klanten hun smartphone scannen bij de ingang van de winkel.
De spullen die ze in de mand leggen, worden geïdentificeerd door camera’s en de betaling wordt uiteindelijk automatisch afgeschreven van de bankrekening die bij de allereerste scan van de smartphone is geregistreerd.
Koelkast weet of het voedsel nog goed is
De melk wordt zuur en de leverworst droogt uit. Maar in de toekomst kan de koelkast zelf voor verse artikelen zorgen. Internetgigant Amazon heeft patent genomen op een koelkast die het zelf ontdekt als voedsel bederft. Zo zullen vlees en vis na enige tijd het molecuul cadaverine afscheiden. Chemische sensoren moeten het gehalte cadaverine meten en camera’s kunnen bijvoorbeeld het uiterlijk van fruit volgen en vergelijken met een database met afbeeldingen van vers en bedorven fruit. Amazon wil dit systeem integreren met het bestellen van levensmiddelen. Zo kunnen we op een dag koelkasten krijgen die zelf bestellingen plaatsen.
En je hoeft er niet eens meer je smartphone voor uit je zak te vissen: je gebruikt gewoon je eigen lichaam. De techniek waarbij het lichaam voor autorisatie gebruikt wordt, heet biometrie, en het vakgebied groeit snel.
Ruim de helft van de smartphonegebruikers in Scandinavië gebruikt al vingerafdrukken om in te loggen bij apps en betalingen te autoriseren.
Biometrie gaat niet alleen over vingers en gezichten – het hele lichaam is bruikbaar bij loopherkenning, waarbij software iemands identiteit verifieert op basis van zijn loopwijze.
Onderzoekers van de Maleisische universiteit IIUM ontwikkelden een techniek op basis van silhouetten.
Eerst wordt op een foto het silhouet gemarkeerd van iemand die loopt met de benen zo ver mogelijk uit elkaar, en dan met de benen zo dicht mogelijk bij elkaar.
De twee silhouetten zijn het begin en einde van een hele ‘cyclus’. In totaal worden er 11 foto’s van een cyclus gecombineerd tot één beeld dat de lichaamsvorm van de persoon tijdens het lopen laat zien.
Ieder ‘loopsilhouet’ is uniek en kan een identiteit bevestigen – net als met gelaatstrekken of vingerafdrukken, maar het is veiliger omdat het lastiger is om een loopwijze te kopiëren dan een vingerafdruk, of bijvoorbeeld een gezicht met behulp van een masker.
Het bedrijf Watrix heeft de loopwijze van mensen weten te herkennen op 50 meter afstand. Dus loopherkenning is praktischer dan gezichtsherkenning, want daarmee moet een camera vlakbij zijn.
Daarom werkt de betalingsgigant MasterCard samen met transportbedrijven om loopherkenning in te voeren als ‘toegangskaartje’ voor mensen die bijvoorbeeld de trein willen nemen en dan niet hun pas hoeven te scannen.
De auto betaalt zelf
Betalen via je telefoon of via de kenmerken van je lichaam is al vrij recent, maar nog even en onze spullen betalen zelf.
Steeds meer voorwerpen die geen telefoon, tablet of computer zijn, communiceren met elkaar via internet.
Het analysebedrijf Gartner schat dat er in 2021 25 miljard voorwerpen met een eigen internetverbinding zijn, van horloges tot koelkasten en auto’s.
Straling is uniek voor auto
Alle auto’s zenden elektromagnetische straling uit, die hun identiteit prijsgeeft. Deze straling kan dus net zoals een pincode of vingerafdruk worden gebruikt.
Antenne meet straling
Auto’s bevatten veel elektrische onderdelen, van kabels tot het dashboard en de computer. Die zenden allemaal elektromagnetische straling uit in een uniek patroon. De straling van alle eenheden wordt opgevangen door een antenne en software vormt een grafiek op basis van de kracht van de straling bij de frequenties van de verschillende eenheden.
Frequenties zijn uniek
Een computerprogramma wordt ‘getraind’ door stralingsgrafieken van verschillende auto’s door te nemen. Door grafieken te vergelijken kan het hun unieke identiteit vinden. Kleine afwijkingen in kabels en de circuits in computereenheden zorgen ervoor dat twee auto’s van hetzelfde merk en jaar nooit precies dezelfde grafieken hebben.
De auto betaalt
De computer gaat na of de auto is gekoppeld aan een betaalpas met voldoende geld op de rekening om te kunnen betalen. Elektromagnetische identificatie is goedkoper en veiliger dan bijvoorbeeld RFID, dat gebruikt wordt bij tolwegen, bruggen en dergelijke, want
voor RFID is een los apparaat nodig, en dat kan worden gestolen.
Auto’s kunnen bijvoorbeeld zelf betalen als ze op de parkeerplaats staan om de accu op te laden.
In een artikel gepubliceerd door de elektronicaorganisatie IEEE beschreef een onderzoeksteam elektromagnetische identificatie, een techniek gebaseerd op het registreren van elektromagnetische straling die wordt uitgezonden door elektrische onderdelen in een auto, zoals de kabels die door het chassis lopen.
Een antenne vangt de straling op en meet de sterkte bij een aantal frequenties. Sterkten en frequenties vormen samen een grafiek.
En zelfs bij twee Volvo’s van hetzelfde model en jaar zullen er kleine afwijkingen zijn in de grafieken van de elektromagnetische straling die door de auto’s wordt uitgezonden.
Straling is dus een methode om een auto te identificeren zoals een vingerafdruk bij een specifieke persoon hoort.
De technologie heeft het voordeel dat er geen extra apparatuur in de auto voor nodig is, in tegenstelling tot bij de RFID-tag.
Dat is een chip met een antenne die bijvoorbeeld een auto identificeert als die wordt gescand door een RFID-lezer op de oprit naar een tolbrug.
Maar waar een tag kan worden gestolen en in een andere auto kan worden geplaatst is elektromagnetische straling in de auto ingebouwd, wat de ‘sleutel’ is die de klant identificeert en de overdracht van valuta goedkeurt.
App verandert geleefd leven in digitaal geld
App zet tijd om in digitaal geld
Zodra je een account hebt, krijg je elke minuut een nim in je digitale portemonnee. Als nims eenmaal zijn aangemaakt, verdwijnen ze nooit meer, dus er komen er steeds meer bij. 525.960 nims is een dominim en komt overeen met het aantal nieuwe nims in een jaar. Binnen de app-omgeving worden nims gebruikt als een soort sociale valuta, waarmee je bijvoorbeeld foto’s kunt delen of erop kunt reageren.
Rijke Nimses-gebruikers worden tempelheren
Nimses verdeelt de aarde in 538.560 geografische velden, elk een tempel genoemd. Als je dominims hebt, kun je je inkopen in een tempel en tempelheer worden. Elke tempel heeft zijn eigen bank, die wordt beheerd door de tempelheer. Alle Nimses-gebruikers die zich geografisch binnen één en hetzelfde tempelgebied bevinden, dragen dagelijks 100 nims bij aan de bank in de tempel.
Met tijdvaluta kun je werkelijke spullen kopen
Op de marktplaats van Nimses kun je ‘echte’ spullen kopen, zoals koffie in cafés die nims als betaalmiddel accepteren. De cafés kunnen hun nims inwisselen voor reclame op het hele socialemediagedeelte van Nimses. Op den duur zal Nimses ook een valutabeurs opzetten, waar je onder meer een infinim – het aantal nims dat overeenkomt met 120 levensjaren – kunt inwisselen voor circa 15.000 euro.
Let op: App zou onveilig zijn
Nimses is bekritiseerd omdat het concept doet denken aan een piramidespel, want gebruikers kunnen ‘nims’ verdienen door andere gebruikers te laten meedoen. De app zou ook de privacy onvoldoende beschermen. Volgens beveiligingsbedrijf Kaspersky hebben de ontwikkelaars nu de privacy verbeterd, maar de app verandert voortdurend, dus het is onmogelijk zeker te weten hoe deze er vandaag uitziet.
Tijd wordt geld
De digitale betaalmethoden die de laatste jaren in opkomst zijn, zijn nog gebaseerd op euro’s op een bankrekening. Maar de waarde van geld is abstract. Sinds de Amerikaanse dollar in 1976 de koppeling aan de goudvoorraad losliet, heeft geld alleen waarde omdat landen hebben besloten dat dit zo is.
En tegenwoordig proberen ondernemers en onderzoekers nieuw geld te ontwikkelen, waarbij voldoende mensen het eens moeten zijn over de geldigheid en waarde ervan.
Neem bijvoorbeeld tijd. Het concept van tijdbanken werkt als volgt: je biedt aan een paar uur te klussen voor mensen in de buurt.
In de lokale tijdbank verdien je credits die je kunt gebruiken om hulp van anderen in te schakelen. Je kunt ook credits wisselen voor kaartjes voor bijvoorbeeld een plaatselijke voetbalwedstrijd.
Kleinschalige tijdbanken bestaan al her en der, maar nu willen softwareontwikkelaars in Oekraïne het concept van tijd als valuta wereldwijd verspreiden met de app Nimses.
Daarmee verdienen de gebruikers ‘nims’ voor elke minuut die ze hebben meegedaan.
Nims kun je onder meer gebruiken om foto’s te uploaden die je met andere gebruikers in hetzelfde geografische gebied deelt, net zoals bij andere sociale media.
Maar met nims kun je ook je koffie betalen in cafés die de valuta accepteren, en modemerken verkopen kleding voor nims, die ze weer kunnen gebruiken voor reclame in de sociale omgeving van de app.
Nimses wil nu voldoende gebruikers krijgen om een economisch systeem te creëren waarin tijd de euro deels vervangt als betaalmiddel.
En Nimses is niet de enige partij die aan nieuwe valuta werkt. Met name één nieuwe technologie bedreigt zelfs de beste methode om rekeningen te versleutelen en hackers buiten te houden: kwantumcomputers.
IBM en Google melden dat kwantumcomputers binnen tien jaar taken kunnen oplossen die voor gewone computers vrijwel onmogelijk zijn.
Maar beveiligingsexperts waarschuwen dat zelfs zogeheten blockchain-systemen, die ‘onhackbaar’ zouden zijn, niet veilig zijn.
Kwantumfysica maakt geld van de toekomst
Onderzoekers werken aan kwantumgeld, digitaal geld dat niet kan worden vervalst. Het principe werd voor het eerst beschreven door natuurkundige Stephen Wiesner, die aantoonde hoe een reeks deeltjes in bepaalde kwantumtoestanden een bedrag kan vertegenwoordigen. De ‘code’ van kwantumtoestanden is niet te kopiëren, want die verandert zodra een valsemunter hem probeert te achterhalen. Kwantumgeld kan dus een nieuw, 100 procent veilig type geld worden als we kwantumcomputers weten te bouwen die kwantumtoestanden kunnen vormen en overdragen.
Daarom werken wetenschappers aan betalingen op basis van kwantumtoestanden. Zo bedacht Adrian Kent van de universiteit van Cambridge een theorie over S-money.
S-money is niet iets wat je op een rekening hebt en kunt overschrijven, maar het betreft stukjes informatie die op een bepaald punt in tijd en ruimte ontstaan als reactie op gegevens afkomstig van andere punten in tijd en ruimte.
S-money staat dus niet op een rekening klaar, maar wordt pas aangemaakt als je moet betalen. S-money bestaat uit een ‘kwantumcode’ van een aantal deeltjes in bepaalde kwantumtoestanden.
Die zijn niet precies te achterhalen, want ze veranderen zodra ze worden waargenomen. Daarom kan S-money niet door een valsemunter worden gemaakt als de situatie daarom vraagt.
Dus de kwantumwedloop gaat ons niet alleen nieuwe computers opleveren met duizenden keren zo veel rekenkracht als we nu hebben, hij kan er ook toe leiden dat geld dat je kunt aanraken of als cijfers op je rekening ziet verschijnen, verdwijnt en wordt vervangen door kwantumdeeltjes.