Je fysieke ik zit stevig in je woonkamer, maar je mentale ik is heel ergens anders. Het bestrijdt ruimtewezens op een andere planeet.
Je hebt je virtualrealitybril opgezet en bent vertrokken naar een nieuw universum, waar je alles van de werkelijke wereld om je heen vergeet.
Na tientallen jaren van min of meer succesvolle pogingen om een virtuele werkelijkheid te maken, is de technologie toe aan een doorbraak – en nu écht. Het bewijs is dat de pornobranche zich op de technologie heeft gestort – een garantie voor succes, zo leert de ervaring.
Wat is virtual reality?
De woorden virtual reality duiken voor het eerst op in 1938, als de Fransman Antonin Artaud in een novellebundel het effect van het theater beschrijft als 'la réalité virtuelle' – in het Engels vertaald 'virtual reality'.
Maar pas in 1962 volgt de eerste poging om een echte VR-machine te maken. De Sensorama vertoonde korte films in 3D met een groothoek en wist de ervaring op uitgelezen momenten te verlevendigen met stereogeluid, wind en geurstoffen.
De Sensorama was zo groot als een gokautomaat.
De Sensorama sloeg echter niet aan, en het duurde tot de jaren 1990 voordat het idee van virtueel vermaak nieuw leven werd ingeblazen.
Virtualrealitybril maakt zijn entree
De snelle opmars van de computertechnologie leidde tot de VR-headset, waarmee de virtualrealitybril bij de mensen thuis kon komen.
Maar de software en grafische kaart liepen achter, en pas in de jaren 2010 kregen de grootste spelers op de markt echt oog voor de techniek. In 2014 kocht Facebook het bedrijf achter de Oculus Rift op voor een duizelingwekkende 2 miljard dollar – op dat moment was de Oculus Rift de beste VR-bril die verkrijgbaar was.
Een VR-bril schept een virtueel blikveld rondom de drager. Maar de bril vormt een beperking, want het scherm daarin is minder breed dan je blikveld. Daarom wordt het perifere gezichtsveld niet ten volle benut, en wordt het beeld begrensd door de breedte van het scherm.
Fabrikanten storten zich op VR-bril
Oculus Rift is nog altijd de fabrikant die de bril met het breedste gezichtsveld maakt. Maar andere partijen dingen mee naar de gunst van virtualrealityfreaks:
-
HTC VIVE
Wordt geleverd met bewegingsdetectoren en een controller voor elke hand. Via die controllers kun je met de software meedoen, bijvoorbeeld door te schieten of voorwerpen te verplaatsen.
-
Samsung Gear
Voor zijn flagship-telefoons heeft Samsung in samenwerking met Oculus een VR-bril ontwikkeld. Je zet je Samsung-smartphone gewoon in de bril.
-
Google Cardboard
Met deze simpele kartonnen bril drukt Google de prijs van virtual reality enorm. Je steekt je mobiel erin en kijken maar.
-
PlayStation VR
De bril werkt samen met de ingebouwde camera's van je PlayStation en registreert zo je bewegingen, waardoor je in allerlei spellen rond kunt lopen.
-
Oculus Rift
De bril heeft ingebouwde oortjes en het breedste gezichtsveld van alle VR-brillen. Dat biedt de meest overtuigende VR-ervaring.
Virtual reality houdt je brein voor de gek
De techniek achter virtual reality is op zich heel eenvoudig. Een scherm voor elk oog geeft je beeld diepte en 3D. In de bril zit een accelerometer, die je hoofdbewegingen registreert en ervoor zorgt dat je rond kunt kijken in het virtuele universum.
De reden dat deze simpele trucjes zo goed werken is dat de hersenen denken dat de ogen altijd de werkelijkheid zien.
Virtual reality kan de gebruiker hevige reacties ontlokken.
Mensen hebben een stereoscopisch zicht of dieptezicht, wat betekent dat je twee ogen iets andere beelden zien, elk vanuit een net wat andere hoek.
VR-headsets hebben twee schermen, een voor elk oog, die dit verschijnsel in de virtuele wereld nabootsen door het beeld op elk van de schermpjes verschillend te vertonen. Daardoor lijkt het alsof je diepte ziet, net zoals in het echt.
Op die manier laat je je hersenen geloven dat je ogen naar een driedimensionale wereld kijken, in plaats van naar een plat schermpje op een bril.
Er zijn ook systemen die de hersenen nog meer voor de gek houden. Ze spelen in op meerdere zintuigen, zoals de reuk en de tastzin: ze stoten geurstoffen uit of simuleren wind.
Virtual reality is meer dan vermaak
Naast fascinerende filmpjes, reizen naar verre oorden en meeslepende computergames wordt virtual reality ook gebruikt in de opleidingensfeer.
Zo komt de technologie goed van pas bij het trainen van soldaten. Met een virtualrealityheadset, bewegingssensoren en controllers kun je gevechtssituaties makkelijker nabootsen dan in het echt, wat de training veel goedkoper maakt dan een echte militaire oefening.
Hier simuleren de astronauten Tom Marshburn en Dave Wolf een ruimtewandeling in een geavanceerde vorm van virtual reality. Bron: Wikimedia/Creative Commons
Geneeskundestudenten kunnen operatie-ervaring opdoen tijdens hun opleiding, zonder patiënten in gevaar te brengen.
Pijn wordt minder met virtual reality
Virtual reality blijkt ook een verzachtende werking te hebben bij patiënten met chronische pijn, zoals gewonde soldaten of mensen met brandwonden.
De VR-game SnowWorld, waarbij je sneeuwballen naar pinguïns moet gooien, heeft een sterk pijnstillend effect op mensen die met brandwonden te kampen hebben.
In sommige gevallen werkt het spel zelfs beter dan morfine. Dit komt doordat de hersenen een andere opvatting van pijn krijgen terwijl je het spel speelt. In plaats van te focussen op de pijn van de wonden, concentreert de speler zich op de omgeving van het spel en vergeet hij dat het zeer doet.
Virtual reality heeft ook een keerzijde
De meeste VR-headsets worden geleverd met een waarschuwing voor de consument: je moet een beetje terughoudend zijn met VR, want bijwerkingen als misselijkheid, evenwichtsstoornissen en VR-verslaving liggen op de loer.
Daarnaast zijn er allerlei filosofische en ethische bezwaren mogelijk rond de technologie. De meningen zijn verdeeld over de vraag of je de digitale wereld wel zo echt mogelijk mag maken.
De angst heerst dat de digitale software de echte wereld kan overnemen.
Virtual reality heeft de toekomst
In tegenstelling tot eerdere pogingen om virtual reality bruikbaar en toegankelijk te maken, lijkt het er nu op dat VR eindelijk een voet tussen de deur heeft gekregen.
De ontwikkelingen gaan heel hard, en sommige van de grootste technologiegiganten op de markt hebben zich in de strijd om de gunst van de gebruiker gestort.
Playstation is een van de grote spelers die groots inzetten op virtual reality.
De volgende stap in de ontwikkeling van de technologie is volgens Peter Fisher, virtualrealityproducer bij Khora VR – de eerste VR-winkel ter wereld, die in de Deense hoofdstad Kopenhagen zijn deuren opende – het ontwikkelen van betaalbare camera's die 360 graden in 3D kunnen opnemen. De weinige camera's die dat al kunnen, zijn schreeuwend duur.
Het doel is dat consumenten makkelijker VR-inhoud kunnen genereren.
Een ander gebied waarop de komende jaren zwaar wordt ingezet, is de ontwikkeling van VR-geluid. De geluidstechnologie die het virtuele universum ondersteunt, staat nog in de kinderschoenen. In de toekomst moet het geluid samen met het beeld tot een totaalervaring gaan leiden.
Begin je VR-avontuur met karton
De meeste virtual reality-systemen zijn nog behoorlijk aan de prijs, en wil je ze optimaal laten draaien, heb je het nieuwste van het nieuwste aan apparatuur nodig.
Daarom hoef je niet meteen met een Oculus Rift te beginnen. De goedkope kartonnen brillen die je online kunt kopen of zelf in elkaar kunt knutselen, geven je al een redelijke indruk van wat er met virtual reality allemaal mogelijk is.
Het enige dat je nodig hebt is een recente smartphone en een van de vele apps die je kunt downloaden. Veel plezier.