Bitcoins en cryptovaluta waren in 2021 gigantisch in opmars en hebben duizenden krantenkoppen gehaald. Sinds kort wordt de virtuele valuta erkend als officieel betaalmiddel in El Salvador, en Panama speelt met hetzelfde idee.
Toch is het soms moeilijk te begrijpen waarom het fenomeen zo groot aan het worden is en waar we het digitale geld voor nodig hebben.
Hier zijn vijf dingen die je wat wijzer kunnen maken over het potentieel van cryptovaluta – en over de risico’s om erin te investeren.
1. Hoe waardevol is cryptovaluta?
Hoewel je het vaakst hoort over bitcoins zijn er meer dan 10.000 cryptovaluta’s.
Allemaal zijn ze eerst en vooral een investeringsobject. Sommige mensen noemen het dan ook het goud van het digitale tijdperk.
Cryptovaluta’s zijn alleen iets waard omdat degenen die in het digitale geld handelen het erover eens zijn dat het waarde heeft.
Tot nu toe kunnen slechts enkele producten met cryptovaluta worden gekocht.
Toch worden er enorme sommen geld geïnvesteerd in digitaal geld. Eerder dit jaar was de totale waarde van bitcoins hoger dan de waarde van Facebook.
Op het moment van schrijven is de totale waarde van bitcoins 639 miljard dollar, waarmee de valuta op de negende plaats staat op de lijst van de meest waardevolle bedrijven en activa aller tijden.
Gecombineerde lijst van de 10 meest waardevolle bedrijven en activa ter wereld. De lijst wordt dagelijks bijgewerkt.
2. Waarom schommelt de waarde van cryptovaluta zo sterk?
In nog geen jaar tijd is de waarde van de bitcoin bijna vertienvoudigd. Sindsdien is hij echter weer aanzienlijk gedaald.
Er zijn zelden eenvoudige verklaringen voor de hevige schommelingen van de waarde van cryptovaluta.
Maar een van de redenen waarom de koers het afgelopen jaar zo is gestegen, is waarschijnlijk dat steeds meer gevestigde spelers bitcoins zijn gaan accepteren.
Daartoe behoort ook het wereldwijde betalingsbedrijf PayPal, dat het onlangs voor een grote nieuwe groep mensen mogelijk heeft gemaakt om met cryptovaluta te handelen en te betalen.
Verder heeft massale publiciteit op het internet en in de sociale media de prijs opgedreven.
Toen de ongekroonde koning van het internet, Elon Musk, aankondigde dat Tesla 1,5 miljard dollar in bitcoin had geïnvesteerd en de cryptovaluta zou gaan accepteren als betaalmiddel voor de auto’s van het bedrijf, steeg de waarde van de bitcoin in één dag met 20 procent.
Toen Tesla kort daarna bitcoin weer liet vallen omdat het systeem waarmee cryptovaluta werkt een enorme impact heeft op het klimaat, daalde de prijs ongeveer net zo hard.
Onlangs heeft China strenge regels rond bitcoin-mining ingevoerd, wat naar schatting ook een effect heeft gehad op de prijsdalingen van de afgelopen weken.
Het is dus NIET hetzelfde als wanneer je aandelen in Google, Apple of Microsoft koopt, waarvan de koersen stijgen na een grote winst of de introductie van een interessant nieuw product.
De ups en downs van cryptovaluta kunnen soms worden verklaard, maar vaak zijn ze niet erg transparant.
3. Is cryptovaluta slecht voor het milieu?
Het meest voor de hand liggende nadeel van cryptovaluta is misschien wel dat het systeem dat alle betalingen bijhoudt, waanzinnige hoeveelheden energie verbruikt. Het wordt ook wel mining genoemd.
Mining is het proces waarbij nieuwe bitcoins worden gemaakt en alle transacties worden vastgelegd in een zogeheten blockchain.
In een notendop is een blockchain een digitaal gedistribueerd grootboek dat alle transacties bijhoudt. De basis voor het functioneren van het hele systeem is dus dat alle overschrijvingen worden ‘geboekt’ en gevalideerd.
Het proces houdt in dat de mensen die cryptovaluta minen, concurreren om ingewikkelde wiskundige problemen op te lossen. Degene die de opdracht het snelst oplost, krijgt een prijs voor zijn werk, die uiteraard wordt uitbetaald in cryptovaluta.
Mining vereist echter een enorme rekenkracht en krachtige grafische kaarten. En het proces verbruikt dus grote hoeveelheden stroom, die grotendeels op Chinese steenkool is gebaseerd.
De jaarlijkse klimaatvoetafdruk van de bitcoin alleen al is ruwweg gelijk aan het totale stroomverbruik van Nederland.
Juist deze grote, negatieve klimaatafdruk was voor Elon Musk de reden om de bitcoin snel te laten vallen als betaalmiddel voor Tesla.
Maar misschien is er licht aan het einde van de tunnel.
Ethereum – de meest waardevolle cryptovaluta na de bitcoin – zal binnenkort afstappen van het hierboven beschreven energieverslindende mining-model, ook wel ‘proof of work’ genoemd.
Het bedrijf erachter zal overstappen op een andere manier om de transacties te valideren, die ‘proof of stake’ wordt genoemd.
Volgens de organisatie achter Ethereum kunnen krachtige computers en grafische kaarten worden vervangen door een gewone laptop en kan het stroomverbruik worden teruggebracht tot slechts een tienduizendste van wat het nu is.
Verschillende belangrijke spelers rond de bitcoin onderzoeken de mogelijkheid om iets soortgelijks te doen.
4. Waarom is cryptovaluta slim?
Misschien wel het meest fundamentele verschil tussen gewoon geld en cryptovaluta’s is dat er bij traditionele geldtransfers altijd flink wat aan de strijkstok van de tussenpersoon blijft hangen – meestal banken of betalingsbedrijven.
Met cryptovaluta’s kunnen mensen rechtstreeks geld naar elkaar overmaken, en vaak sneller dan met traditionele geldtransacties.
Overboekingen zijn ook veilig en kunnen worden gevalideerd via een blockchain – het gemeenschappelijke grootboek.
Hoewel het systeem soms moeilijk te doorgronden is, is het in wezen volledig transparant en zijn alle transfers openbaar.
Informatie over wie een cryptovalutabetaling verzendt en ontvangt, is echter anoniem. Veel mensen zien dit als een pluspunt, maar het heeft cryptovaluta ook populair gemaakt voor criminele doeleinden.
Een concept dat volgens veel mensen een grote toekomst heeft is het zogeheten smart contract. Een slim contract is een digitale contract dat worden aangegaan met cryptovaluta als betaalmiddel, maar waarbij de betaling alleen wordt uitgevoerd als aan de voorwaarden van het contract is voldaan.
Het eenvoudigste voorbeeld is waarschijnlijk een weddenschap op een voetbalwedstrijd, waarbij zowel de speler als het wedbedrijf geld storten in het slimme contract om te garanderen dat beiden kunnen betalen. Zodra de uitslag van de voetbalwedstrijd officieel vaststaat, wordt het geld automatisch overgemaakt naar de winnende partij – zonder gebruik van een creditcard en dus tussenpersoon.
Maar het zou net zo goed om de verkoop van een huis kunnen gaan, waarbij het geld van de koper aan de verkoper wordt betaald op het moment dat de leveringsakte officieel is geregistreerd.
De mogelijkheden van slimme contracten zijn eindeloos, en veel mensen verwachten dat het concept een geheel nieuwe vorm van economie op gang zal brengen.
(Zie de video hieronder, die het concept vrij goed uitlegt.)
Een makkelijk te begrijpen verklaring van smart contracts
5. Waarom moet je voorzichtig zijn met investeren in cryptovaluta?
Bitcoin en de vele andere cryptovaluta’s zijn niet gekoppeld aan de officiële munteenheden of economische systemen van landen (met als enige uitzondering dat El Salvador onlangs de bitcoin tot officiële munteenheid heeft gemaakt, naast de dollar).
Cryptovaluta’s daarentegen zijn gedecentraliseerd. Dat betekent ook dat er niemand is die de hand onder het digitale geld houdt als de waarde ervan plotseling drastisch daalt.
En mocht je erin slagen geld te verdienen met cryptovaluta’s, dan is de winst belastbaar.
Als je cryptovaluta’s bewaart in een ‘wallet’, moet je er zeker van zijn dat je het wachtwoord kunt onthouden. Als je het vergeet, kun je bijna zeker dag met je handje zeggen tegen je geld. Het is niet mogelijk om een nieuwe code toegestuurd te krijgen, en niemand kan hem voor je resetten.
Veel mensen hebben veel geld verloren met cryptovaluta’s, meestal omdat ze in paniek raakten bij hevige of plotse schommelingen, die vaak optreden.
Cryptovaluta is niets voor mensen met een zwak zenuwgestel, dus wees er zeker van dat je het geld dat je investeert, kunt missen in het geval dat je alles verliest.