Wat is tetanus?
Tetanus is het gevolg van een infectie met de bacterie Clostridium tetani, vandaar de naam.
Clostridium tetani geeft een gif af, een zogeheten toxine, dat tetanospasmine wordt genoemd. Het gif verstoort het centrale zenuwstelsel, dat dan impulsen naar de spieren stuurt. Dit veroorzaakt krampen.
De krampen kunnen zo hevig zijn dat botten breken en de ademhaling stokt.
Gif treft het zenuwstelsel
Waar
Het toxine tetanospasmine komt het lichaam binnen, bijvoorbeeld via een wond, verspreidt zich via de bloedbaan of het perifere zenuwstelsel en bereikt uiteindelijk het centrale zenuwstelsel in de hersenen en het ruggenmerg.
Wat
Het gif valt zenuwcellen aan en maakt ze hyperactief. Daardoor raken de spieren van het lichaam overprikkeld en verkrampen ze. Het eerste teken van tetanus is vaak een stijve kaak. De ziekte heet bij ons dan ook wel kaakklem.
Hoe
Tetanus wordt voorkomen door baby’s en volwassenen in te enten. Dat moet elke tien jaar gebeuren. Vaccins hebben de sterfte de afgelopen decennia aanzienlijk verlaagd. In 1988 stierven er wereldwijd 787.000 baby’s aan tetanus, en in 2015 was het aantal gedaald tot 34.000.
Clostridium tetani leeft vooral in dierenpoep, aarde en vuil.
De tot 2,5 micrometer lange bacterie is anaëroob, en leeft dus zonder zuurstof. Daarom vinden infecties vaak plaats via diepe wonden, die een zuurstofvrije omgeving bieden.
Tetanus verspreidt zich niet tussen mensen onderling.
Tetanus is zeldzaam in het westen
In de westerse wereld is tetanus zeldzaam, vooral omdat er vanaf de jaren 1940 uitgebreide vaccinatieprogramma's zijn.
In de derde wereld treft de ziekte echter nog steeds honderdduizenden mensen per jaar, wat resulteert in een sterftecijfer van vijf cijfers, vooral onder baby’s.
Tetanus is te voorkomen door inenting.
Bij volwassenen moet dit elke tien jaar gebeuren. Baby’s en kinderen moeten vaker worden gevaccineerd, meestal drie keer in het eerste levensjaar en daarna op vijfjarige leeftijd.
De ziekte wordt bestreden met antibiotica, en patiënten belanden meestal op de IC van het ziekenhuis.
