We kennen het beeld nu wel. De contouren lijken op een sinaasappel met kruidnagels, een zonnetje of een zeemijn uit de Tweede Wereldoorlog.
De stekels van het virus, de zogeheten spike-eiwitten, zijn de sleutel tot zijn ‘succes’ bij het besmetten van mensen. Maar ze vormen tevens de achilleshiel van SARS-Cov-2, zoals het nieuwe coronavirus officieel heet.
Omdat gel met een hoog alcoholpercentage bijna nergens meer te krijgen is, denk je misschien dat handgel het effectiefste middel is tegen het coronavirus. Maar dan zit je ernaast.
Als er iets is wat het nieuwe coronavirus totaal om zeep helpt, is het wel ... precies, gewone zeep.
Zeep lost beschermend vetmembraan op
SARS-CoV-2, het virus dat COVID-19 veroorzaakt, is hier geïsoleerd van een patiënt in de VS. De zwarte ring van de virusdeeltjes is het vetmembraan (zwarte pijl). Daar vind je de inmiddels overbekende ‘stekels’ van het virus, de spike-eiwitten. Het erfelijk materiaal van het virus, het RNA (rode pijl) stelt het in staat zich te vermenigvuldigen in onze lichaamscellen.
Een zeepmolecuul ziet eruit als een kikkervisje, en het is danig in de war. De kop is hydrofiel en de staart hydrofoob. Dat betekent dat een zeepmolecuul zowel wordt aangetrokken als afgestoten door water.
Omdat het zeepmolecuul twee dingen tegelijk wil, ontstaat er schuim als je je handen wast. En dat doet zijn werk als je toevallig een paar deeltjes SARS-Cov-2 hebt opgepikt.
Je draait de kraan open, wrijft de zeep over je handen en steekt ze onder het stromende water.
De hydrofiele kop van het zeepmolecuul wordt aangetrokken door watermoleculen vanwege de polaire covalente bindingen. Met andere woorden: de kop wil opgelost worden in het water. Ondertussen heeft de hydrofobe staart een ander vriendje gevonden: het vetmembraan van het coronavirus.
De staart boort zich als een naald in een ballon in het virusdeeltje en blijft steken. En het verwarde zeepmolecuul, dat ook wordt aangetrokken door water, trekt zo hard aan het virusdeeltje dat het uit elkaar valt.
Uiteindelijk blijven er alleen brokstukken van het morsdode virusdeeltje over, die door de gootsteen worden afgevoerd.
Was je handen grondig
Zeep heeft dus een uniek vermogen om het nieuwe coronavirus te lijf te gaan.
Maar dat kan alleen als je je handen echt grondig wast. Hier wordt met zwarte verf geïllustreerd hoe je dat doet, zodat je niet één vierkante millimeter meer mist.