Wat is statische elektriciteit?
Als je een schok krijgt wanneer je een metalen deurklink aanraakt, komt dat door statische elektriciteit – opgebouwde elektrische lading.
Statische elektriciteit wordt ook wel aanrakingselektriciteit genoemd, omdat het ontstaat als twee materialen tegen elkaar wrijven.
Sommige materialen hopen elektrische lading makkelijk op, bijvoorbeeld synthetische stoffen zoals polyester.
Bij wrijving brengt het ene materiaal elektronen naar het andere over, waardoor in het ene materiaal een overschot en in het andere een tekort aan elektronen ontstaat.
Als ze elkaar aanraken, worden de materialen dus respectievelijk negatief en positief geladen, en deze opeenhoping van elektrische lading wordt statische elektriciteit genoemd.
Voorbeelden van statische elektriciteit zijn:
- Haar dat aan alle kanten uit piekt
- Stof dat zich rond draden en elektronica verzamelt
- Kleren die aan het lichaam ‘kleven’
Statische elektriciteit zie je ook als water wordt aangetrokken door een elektrisch geladen voorwerp, zoals een ballon.
De ballon buigt de waterstraal af omdat hij geladen is met statische elektriciteit.
Zodra het lichaam in contact komt met een geleidend voorwerp, zoals een metalen deurklink, wordt de elektrische lading vereffend, wat een schokje kan veroorzaken.
Soms kan er zelfs een vonk ontstaan.
Geleidende voorwerpen zijn meestal van metaal – elektronica, autodeuren en radiatoren – maar ook mensen kunnen geleidend zijn.
Als je een schok krijgt door statische elektriciteit, komt dat doordat tegengestelde ladingen elkaar aantrekken, net zoals gelijke ladingen elkaar afstoten.
Daarom zoeken negatief en positief geladen deeltjes elkaar op, en zodra ze elkaar raken, heffen ze elkaar op. Die vereffening veroorzaakt de schokken.
Hoe vermijd je statische elektriciteit?
Je ophoping van statische elektriciteit hangt onder meer af van de vochtigheid van je huid en de lucht en van je kleren.
Een polyester jasje zal veel eerder statische elektriciteit opwekken dan een leren jasje.
Verder is de kans groter dat een droge huid een elektrische lading opbouwt dan een vochtige huid.
Hoe vaak mensen statische elektriciteit ervaren, kan dus sterk verschillen.
Veel mensen ondervinden meer schokken in de wintermaanden, omdat de luchtvochtigheid binnenshuis dan meestal lager is.
Als je je haar borstelt, kan er statische elektriciteit ontstaan door de wrijving tussen borstel en haar.
Als je last hebt van statische elektriciteit, vermijd dan synthetische stoffen, breng vochtinbrengende crème op je huid aan of zet de verwarming zachter.
Als je er vaak rond de computer mee te maken krijgt, kun je een antistatische mat onder je bureau leggen, of nagaan of het probleem veroorzaakt wordt door de stekker van de oplader van de computer.
Is statische elektriciteit gevaarlijk?
Meestal is statische elektriciteit niet gevaarlijk en kan je lichaam een grote lading opbouwen zonder dat je er last van hebt.
Dit komt omdat de schok die je tijdens de ontlading voelt van spanning komt en niet van stroom.
De spanning van een statische elektrische schok kan enkele duizenden volt zijn, maar als de schok een stroomsterkte van maar een paar ampère had, zou hij dodelijk zijn.
Bij een elektrische lading van minder dan 1000 volt zul je vaak niets merken, maar spanningen boven de 2000 volt kunnen onaangenaam zijn.
Statische elektriciteit kan dus vervelend zijn, maar is meestal ongevaarlijk.