Drie magnetische feiten
‘1820 was het gelukkigste jaar van mijn wetenschappelijke leven. In dat jaar ontdekte ik de magnetische werking van elektriciteit.’
Natuurkundige H.C. Ørsted
De geografische noordpool is ook bijna de magnetische zuidpool. De twee polen vallen niet precies samen, want magnetische polen verschuiven.
Dieren als vogels, schildpadden, slakken, vleermuizen, hagedissen en haaien hebben een gevoelig magnetisch zintuig, dat werkt als een kompas, zodat de dieren zich kunnen oriënteren aan de hand van het aardmagnetisch veld.
De meeste metalen zijn magnetisch, maar niet allemaal. Zo zijn koper, aluminium, lood en de edelmetalen zilver en platina niet magnetisch.
Magneetveld van de aarde beschermt ons
De belangrijkste kracht die het aardmagnetisch veld in stand houdt, is de aardrotatie. Wanneer de aarde draait, houdt die een eindeloze geodynamo in de planeet gaande.
Vloeibaar ijzer in de buitenste aardkern drijft de geodynamo aan. De rotatie houdt het ijzer in gang, en als het magneetveld aan magnetisch, elektrisch geleidend materiaal trekt, ontstaan er nieuwe elektrische stromen in het ijzer, dat er weer magneetvelden bij maakt.
Het aardmagnetisch veld vormt een schild rond de aarde met veldlijnen die van zuid- naar noordpool lopen. Doordat het schild deeltjes van de zonnewind afbuigt, gaat veel straling langs de aarde.
De protonen en elektronen van de zonnewind zijn zo energierijk dat ze tot kanker kunnen leiden. De zonnewind stuwt het aardmagnetisch veld sterk naar de aarde toe aan de kant die naar de zon gekeerd is.
