22-jarige wil plasticsoep opruimen
Toen hij 17 was, stelde de Nederlander Boyan Slat zich ten doel om het plastic uit de oceanen te vissen. Nu is hij in volop bezig met het project The Ocean Cleanup. Hij wil enorme drijvende armen en opvangstations ver in zee plaatsen.
In 2050 zit er volgens een prognose van het World Economic Forum meer plastic in zee dan vis.
Maar niet als het aan Boyan Slat ligt.
De Nederlandse student legt met zijn project The Ocean Cleanup, waar 35 man aan meewerken, de laatste hand aan zijn uitvinding die grote hoeveelheden plastic uit de wereldzeeën moet gaan vissen – grotendeels automatisch.
The Ocean Cleanup draait op zeestromingen
Het idee is simpel: in plaats van het plastic op te vissen met enorme trawlers, laten we de grote circulaire zeestromingen, de gyren, het werk voor ons doen. Zij brengen het plastic naar 100 kilometer lange drijvende armen, en de stroming voert het plastic dan naar een centraal opvangpunt.
Animatie: Vlieg mee over de drijvende armen en het opvangstation.
Bij het opvangstation leidt een lopende band grote stukken plastic naar een container van 3000 m3 in het platform, terwijl de kleinere stukjes opgezogen worden met een soort baggerpomp. Het opvangstation bevat ook een versnipperaar die de grootste stukken plastic fijnmaalt. Dit alles draait grotendeels op zonnecellen.
Wind en golven kunnen roet in het eten gooien
De armen steken maar 3 meter de zee in, want in de bovenlaag is de concentratie van plastic het grootst. Ze bestaan uit een ondoordringbaar materiaal dat, anders dan netten, niet gevaarlijk is voor vissen en andere zeedieren. Die kunnen er gewoon onderdoor zwemmen. De constructie wordt op zijn plaats gehouden door enorme ankers op de zeebodem.
De armen vormen een hoek van 30 graden met het opvangstation. Hierdoor kan de stroming de plasticsoep voortstuwen.
De verankering is de achilleshiel van het project, want de natuurkrachten die op de constructie inwerken, zijn enorm. Het is buitengewoon moeilijk om een systeem te bouwen dat niet uit elkaar gerukt wordt door stormen en golven, en daarnaast flexibel genoeg is om altijd aan het oppervlak te blijven, zodat het plastic niet wegglipt.
The Ocean Cleanup heeft met een schuin oog naar de offshoretechniek gekeken en denkt een constructie ontwikkeld te hebben die de drijfarmen tot een diepte van 2500 meter vasthoudt. In grote golftanks testen ze het vermogen van het materiaal om perfect in balans te blijven met de zee.
Op dit moment denkt het team van The Ocean Cleanup dat de constructie 95% van de weersomstandigheden die op de oceaan voorkomen aankan.
Uit tests in golftanks moet blijken of The Ocean Cleanup erin geslaagd is het perfecte materiaal voor de drijfarmen te ontwikkelen.
The Ocean Cleanup kiest in 2020 het ruime sop
Komende zomer test The Ocean Cleanup een 100 meter lange variant van de drijfarmconstructie bij de Nederlandse kust. Als de proef slaagt is het de bedoeling om begin 2017 een constructie van 2 kilometer in de zee bij Japan te testen.
'We testen nu om erachter te komen wat er niet werkt,' aldus Boyan Slat.
Als alles volgens plan verloopt, zal er in 2020 een drijfarmconstructie van 100 kilometer tussen Californië en Hawaï komen. Die zou in 10 jaar 42% van al het plastic in de Noord-Pacifische Gyre moeten invangen – voor 3% van de prijs van de conventionele manier van plastic uit zee vissen.
FEITEN: PLASTIC IN ZEE
HOEVEEL? Volgens een onderzoek dat is gepubliceerd in het tijdschrift Science komt er jaarlijks 8 miljoen ton plastic in zee terecht. Dat komt overeen met vijf boodschappentassen met plastic afval voor elke 30 centimeter kust ter wereld. Of een jaar lang elke minuut één vuilniswagen vol. En het wordt er niet beter op: naar schatting zal er in 2025 17,5 miljoen ton plastic afval in zee belanden.
Wie maakt de meeste rotzooi? Hoe donkerder een land, hoe meer plastic het heeft – plastic dat slecht wordt beheerd en makkelijk in zee kan terechtkomen [University of Santa Barbara].
WAAR KOMT HET VANDAAN? 80 procent van het plastic afval komt van het land, en de grootste boosdoeners daar zijn stortplaatsen, industrie, afvalwater – en toeristen die hun afval in havens en aan de kust achterlaten. De resterende 20 procent is afkomstig van de scheepvaart, offshore-industrie en visserij.
WAT GEBEURT ERMEE? Het plastic wordt door de wind en de stroming meegevoerd naar vijf grote zeegebieden, waar het wordt gevangen in de grote oceaanstromingen, de zogenoemde gyren.
Vijf gyren, grote zeestromingen in de Atlantische Oceaan, de Stille Oceaan en de Indische Oceaan, vangen het grootste deel van het plastic in zee [Wikimedia Commons].
Hier wordt het plastic onder invloed van uv-straling, wind en golven gereduceerd tot microplastic in strookjes van 1-5 millimeter. De chemische samenstelling van het plastic verandert naarmate de additieven oplossen in het zeewater.
Het eiland van microplastic dat ronddrijft in de gyren, wordt wel plasticsoep genoemd. Je kunt de soep niet met het blote oog zien en hij bevindt zich voornamelijk onder water. Alles bij elkaar beslaat het oppervlak met een hoge concentratie afgebroken plastic een gebied ter grootte van Afrika.
IS HET GEVAARLIJK? Het microplastic wordt gegeten door watervlooien en kleine vissen en gaat via de voedselketen in zee verder omhoog – samen met de verontreinigende stoffen in het oppervlak van het plastic. Zo komen weekmakers, olieresten en vlamvertragers in grotere vissen terecht, om uiteindelijk in onze buik te belanden. Deze stoffen worden in verband gebracht met kanker, misvorming en vruchtbaarheidsproblemen. Er zijn echter nog geen gifstoffen uit zeeplastic in mensen aangetroffen.