Shutterstock
Tornado

Hoe ontstaat een tornado?

Wat voor krachten kunnen de lucht ineens razendsnel laten rondtollen? Leer wat een tornado is, hoe hij wordt gemeten en welke de zwaarste ooit was.

Tornado's ontstaan alleen in krachtige onweersbuien.

Zo'n bui wordt gevormd in warme lucht die de wolk ingezogen wordt en waterdamp afgeeft, die uiteindelijk als neerslag omlaag valt.

Wat is een tornado?

Onweersbuien ontstaan in instabiele lucht. Een luchtmassa is instabiel als luchtdeeltjes vanwege de warmte op de grond hoog in de atmosfeer terecht kunnen komen.

Op het noordelijk halfrond wordt de instabiliteit versterkt op plaatsen waar de wind tegen de klok in draait, en de hevigste buien ontstaan dan ook in deze gebieden.

Onweersbuien vormen een zelfstandig systeem en worden aangedreven door warmte en vochtigheid. In de wolk stijgt warme lucht op, terwijl koelere lucht met de regen en hagel omlaag komt.

Onder de wolk wordt lucht aangezogen uit een gebied rond de onweersbui, en grote hoeveelheden lucht belanden daardoor recht onder de wolk.

Geconcentreerde rotatie-energie

Een tornado ontstaat als de rotatie-energie geconcentreerd wordt in de lucht onder de wolk.

Als deze lucht zeer instabiel is, krijgt de opstijging een zelfversterkend effect en ontstaat er een zelfstandig lagedrukgebied dat rond zijn as draait.

Komt deze rotatie in de aanzuiging van de wolk terecht, dan vormt zich een smal kanaal waardoor de lucht in de onweerswolk verdwijnt. Vanwege de snelheid in de rotatieas daalt de druk in het kanaal, waardoor het vocht uit de warme lucht tot druppels condenseert.

Die druppels maken de tornado zichtbaar, en als de rotatie de grond bereikt, wordt er bovendien allerlei materiaal aangezogen.

Hvad er en tornado?

Tornado’s ontstaan alleen wanneer er al een krachtige onweersbui is ontwikkeld.

© Shutterstock

Hoe wordt de kracht van een tornado gemeten?

De Schaal van Fujita deelt tornado’s in op basis van hun verwoestende kracht. Elke categorie heeft een hypothetische windsnelheid.

  • F0: 65-115 km/h: Takken breken, dakschade.
  • F1: 118-180 km/h: Bomen breken af.
  • F2: 184-252 km/h: Daken waaien eraf.
  • F3: 255-331 km/h: Auto’s gaan de lucht in.
  • F4: 335-417 km/h: Huizen storten in.
  • F5: 421-511 km/h: De hele infrastructuur stort in.

De 10 zwaarste tornado’s in de VS

In de VS ontstaan gemiddeld de meeste tornado’s per jaar. De Britse krant The Independent en de nieuwsdienst AP hebben een overzicht gemaakt van de 10 zwaarste tornado’s in de geschiedenis van de VS:

  • 695 doden - 18 maart 1925 in de staten Missouri, Illinois en Indiana.
  • 216 doden - 5 april 1936 in Tupelo, Mississippi.
  • 203 doden - 6 april 1936 in Gainesville, Georgia.
  • 181 doden - 9 april 1947 in Woodward, Oklahoma.
  • 158 doden - 22 mei 2011 in Joplin, Missouri.
  • 143 doden - 24 april 1908 in Amite, Louisiana, en in Purvis, Mississippi.
  • 116 doden - 8 juni 1953 in Flint, Michigan.
  • 114 doden - 11 mei 1953 in Waco, Texas.
  • 114 doden - 18 mei 1902 in Goliad, Texas.
  • 103 doden - 23 maart 1913 in Omaha, Nebraska.
Historiens værste tornadoer
© Shutterstock