Regenbogen zijn er in soorten en maten

We weten dat een regenboog kan ontstaan als de zon schijnt op een regenachtige dag, maar het verschijnsel treedt overal op waar waterdruppels en licht zijn. Een regenboog kan er anders uitzien al naargelang de grootte van de waterdruppels, de lichtbron en de positie van de kijker.

Een regenboog bij zonsondergang staat hoog aan de hemel, doordat de zon dan dicht bij de horizon staat. Een hoogstaande zon resulteert in een lage regenboog. Soms zie je naast de eerste regenboog een tweede, zwakkere boog.

© Shutterstock

Dubbele regenboog

Soms zie je buiten de regenboog nog een tweede, zwakkere boog. Deze zogeheten secundaire regenboog wordt veroorzaakt doordat het licht nog een extra keer in de waterdruppels wordt gespiegeld voordat het ons oog bereikt. De secundaire regenboog is ongeveer 9 graden boven de primaire boog te zien (d.w.z. 51 graden ten opzichte van het invallende zonlicht). De volgorde van de kleuren is omgekeerd, met violet als buitenste en rood als binnenste, en de kleuren zijn minder helder dan in de primaire regenboog. In zeldzame gevallen komt een derde boog voor, waarbij de kleuren opnieuw zijn omgekeerd.

Maanboog

Regenbogen worden doorgaans geassocieerd met zonlicht, maar ook krachtig maanlicht, zoals bij vollemaan, kan een regenboog veroorzaken. Deze boog is echter veel zwakker van kleur of zelfs kleurloos, doordat we ’s nachts slecht kleuren zien. Een maanboog ziet er daardoor meestal witachtig uit.

© Pierre Lesage

Mistboog

Mist bestaat uit waterdruppels die zo klein zijn dat de afzonderlijke kleuren verspreid en vermengd raken en er een brede, witachtige regenboog ontstaat. Zo’n regenboog wordt daarom niet altijd geassocieerd met gewone regenbogen.

© Sue Flood/Getty

Overtallige bogen

Een enkele keer zie je onder de primaire regenboog een aantal extra bogen, die niet op dezelfde manier worden gevormd. Deze bogen worden veroorzaakt doordat de lichtstralen in een regendruppel elkaar kunnen versterken en verzwakken (ook wel interferentie genoemd). Overtallige bogen ontstaan als de regendruppels zeer gelijk van grootte zijn.

© Shutterstock

Regenbogen bij waterval

Er wordt vaak een regenboog gevormd in de druppels van de watermassa die bij een waterval naar beneden stort. Hier kun je met een beetje geluk de hele cirkelvormige regenboog zien, als je boven de waterval staat en neerkijkt op de druppels.

© Shutterstock

Zo ontstaat een regenboog

Een regenboog wordt gevormd doordat het zonlicht in miljoenen waterdruppels wordt gebroken en gespiegeld, waarbij de kleuren worden verspreid. De druppels zijn rond en niet, zoals je zou denken, druppelvormig. Als je met de zon in de rug naar de regen kijkt, verschijnt de regenboog als een heldere cirkel aan de hemel. De zichtlijn van de kijker tot een willekeurig punt op de regenboog vormt een hoek van 42 graden ten opzichte van de richting van het zonlicht.

De waarnemer ziet alleen het licht dat vanaf de regendruppels onder een bepaalde hoek wordt teruggekaatst.

© Mikkel Juul Jensen
  1. Een regenboog is te zien als je met de zon in de rug naar een dichte hoeveelheid druppels kijkt – doorgaans een regenbui.

  2. Doordat de kleuren verschillend worden afgebogen, resulteren de druppels op de ene hoogte in rood licht, op een andere hoogte in groen licht, enz.

  3. Het afbuigen gebeurt in de regendruppel. Het licht wordt gebroken in een hoek van 42 graden. Dat is dezelfde hoek die de boog vormt.