Garret Black/NOAA
Fly flyver igennem orkanens øje på Dorian.

Orkaan Dorian raast met een slakkengang

Met windsnelheden van 295 km/h raast Dorian, een orkaan van de vijfde categorie, in een verwoestende rotatie over de Bahama’s en langs de Amerikaanse kust. Hoewel hij dus flink gas geeft, beweegt hij zich met slechts 1,5 km/h voort. De verklaring voor dit trage, onvermoeibare noodweer is te vinden in de bovenste lagen van de atmosfeer.

In de nacht van zondag op maandag bereikte de orkaan Dorian de Bahama’s.

Op maandag en dinsdag zette hij zijn langzame, onvoorspelbare reis over de eilandengroep voort, met 13.000 verwoeste huizen en zeker zeven doden tot gevolg.

De orkaan van de vijfde categorie ging met windsnelheden van 295 km/h aan land.

De laatste keer dat er in deze regionen zo’n krachtige orkaan werd geregistreerd, was in 1980 met Allen, die een windsnelheid bereikte van 305 km/h.

Ondanks zijn extreme windsnelheid, verplaatst Dorian zich langzaam. Soms zelfs helemaal niet, en dan weer onvoorspelbaar.

Daarom is Dorian zo traag

Zijn lage tempo, dat dinsdag tussen 1,5 en 3 km/h lag, wordt veroorzaakt doordat er in de bovenste en middelste luchtlagen van de atmosfeer geen wind is die hem kan ‘sturen’.

Het hogedrukgebied dat Dorian in de nacht van zondag op maandag boven de Bahama’s bracht, is namelijk zozeer afgenomen dat het oog van de orkaan niet van zijn plaats komt. Dat heeft tot gevolg dat de orkaan tijdelijk ‘stuurloos’ is en dat Dorian in de wacht staat.

Een meteoroloog van het Amerikaanse meteorologisch en oceanografisch instituut NOAA bekeek de kwestie nader. Vanuit het oog van de orkaan.

Het artikel gaat verder onder de video

Meteorologen verwachten dat een koudefront binnenkort het ‘roer zal overnemen‘ en Dorian, die nu een orkaan van de derde categorie is, in noordelijke richting langs de kust zal sturen naar koudere wateren, waar de orkaan uiteindelijk door zijn adem heen zal raken.

Woensdag nam de orkaan in de loop van de dag afscheid van de Bahama’s en de 77.000 inwoners van de eilandengroep en ging hij verder de Atlantische Oceaan op.

Op dit moment bevindt Dorian zich voor de kust van Florida, waar hij volgens Amerikaanse meteorologen parallel aan de kust zal gaan in noordelijke richting, om in de loop van donderdag koers te zetten naar Georgia en South Carolina.

Klimaatverandering helpt orkanen op weg

De NOAA voorspelt dat de VS in de toekomst vaker zal worden getroffen door hevige orkanen zoals Harvey en Irma uit 2017.

Het totale aantal orkanen zal niet toenemen, maar de orkanen zullen zich wel vaker ontwikkelen tot stormen van de vierde en vijfde categorie, met windsnelheden van respectievelijk ruim 209 en 250 km/h.

Die ontwikkeling is mogelijk al aan de gang.

In de jaren 1970 vonden er wereldwijd gemiddeld tien orkanen van de zwaarste categorie per jaar plaats, terwijl dat aantal tussen 1990 en 2005 maar liefst 18 was.

Dat heeft ermee te maken dat de temperatuur van het zeewater stijgt als gevolg van de opwarming van de aarde.

Warmer zeewater versterkt orkanen

Varmere havvand forstærker orkaner.

Warmte verhoogt verdamping

Door de warmte van het zonlicht verdampt het water aan het zeeoppervlak. Als de warme, vochtige lucht opstijgt, wordt eronder nieuwe lucht aangetrokken.

Naarmate er meer warme lucht en waterdamp opstijgen, wordt de luchtcirculatie krachtiger en gaat de damp wolken vormen.

De opwarming van de aarde veroorzaakt stijgende temperaturen in de bovenste waterlagen en in de lucht boven zee, wat leidt tot meer verdamping.

1

Lauw water leidt tot krachtige storm

Er stijgt meer warme lucht en damp op in het centrum van het wolkensysteem en de storm groeit uit tot onweer. Door de aardrotatie gaan de wolken om het middelpunt draaien.

Zo ontstaat het oog van de storm. Het warmere zeeoppervlak geeft het proces extra kracht en vergroot het risico dat de storm zich ontwikkelt tot een orkaan.

2

Opwarming maakt rem minder sterk

Het enorme wolkensysteem draait nu rond het oog van de orkaan en zuigt meer vochtige lucht aan van zee. Doorgaans wordt er ook koud water van het oppervlak aangetrokken, wat de storm afremt.

Als de temperatuur in zee echter stijgt, wordt de rem minder sterk en is de kans groter dat de orkaan de kust bereikt als een storm van de vierde of vijfde categorie.

3
© Claus Lunau