De absoluut laagste temperatuur die kan bestaan is -273,15 °C – ook wel het absolute nulpunt genoemd. Bij deze temperatuur hebben moleculen en atomen volgens de natuurwetten de laagst mogelijke energie.
Zo koud is het echter nergens in het heelal. Zelfs in de lege ruimte is het 2,73°C boven het absolute nulpunt, door kosmische achtergrondstraling uit de tijd van de oerknal.
In feite kan -273,15 °C in de praktijk nooit worden bereikt, maar in 2021 lukte het Duitse wetenschappers om een temperatuur van slechts 38 biljoenste boven het absolute nulpunt te bereiken.
Extreem lage temperaturen zijn voor wetenschappers interessant, omdat materie zich daarbij bijzonder gedraagt en bijvoorbeeld superfluïde (stromend zonder weerstand) of supergeleidend (elektrische stroom wordt zonder verlies doorgegeven) wordt.
Nederland valt reuze mee
Natuurlijke temperaturen op aarde komen nooit in de buurt van het nulpunt.
In Nederland werd op 27 januari 1942 de koudste temperatuur ooit gemeten. Die dag werd het in Winterswijk -27,4 °C.
Net als bij het absolute nulpunt is er volgens de huidige natuurkundige theorieën ook een bovengrens aan de temperatuur. Dat is ongeveer 142 miljoen miljoen miljoen miljoen miljoen °C.
Nederland is bepaald geen recordhouder
Wij mogen het dan koud vinden in de winter, de laagste temperatuur ooit in Nederland van -27,4 °C is eigenlijk maar een lachertje.
1. Rusland koelt Europa af
Rusland heeft de laagste temperatuur die ooit is gemeten op het Europese continent. Op oudejaarsavond 1978 daalde de thermometer in Ust-Shchuger bij het Oeralgebergte en Siberië tot -58,1°C.
2. Groenland is het koudst in het noorden
Het record voor de laagste temperatuur die ooit is gemeten op het noordelijk halfrond, -69,6°C, is in handen van de Groenlandse ijskap. Dit was op 12 december 1991.
3. Zuidpoolstation is recordhouder
Maar geen enkele plek komt in de buurt van Antarctica. De laagste natuurlijke temperatuur ter wereld werd op 21 juli 1983 gemeten bij het onderzoeksstation Vostok: -89,2°C.