Tuomo Haapala
ijsvogel storm

Hoe is deze mooie ijsvogel ontstaan?

Ik fotografeerde deze ijsvogel, die ik ontdekte onder een spoorbrug. Hoe is de ijsstructuur ontstaan en hoe kan het dat deze zo op een vogeltje lijkt?

De ijsvogel is eigenlijk gewoon een ijspegel die op een paar takken is ontstaan.

IJspegels ontstaan dankzij de juiste combinatie van vloeibaar water en vorst. Ze komen vaak voor als sneeuw ondanks de vrieskou smelt omdat het op een dak ligt dat door de zon wordt verwarmd. Het smeltwater loopt dan over de rand, waar het de koude lucht tegenkomt en bevriest.

IJspegel van 30 meter lang

Als een deel van het water de kans krijgt om naar de punt van de nieuwe ijspegel te sijpelen, kan die blijven groeien. Zo werd in 2017 een 30 meter lange ijspegel ontdekt in het noordwesten van China. Er druppelde smeltwater over de rand van een rots, waarna het bevroor.

De ijsvogel op de foto is waarschijnlijk op dezelfde manier ontstaan. Sneeuw of ijs op de spoorbrug is gesmolten en daarna naar de takken eronder gedruppeld.

Voor ijspegels moet het echter koud genoeg zijn, en daar helpt de schaduw van de brug bij. In extreme gevallen heb je zelfs een verschil van 25 graden tussen een donkere, zonverlichte ondergrond en een plek in de schaduw vlakbij.

ijsvogel storm
© Tuomo Haapala

De natuur houdt ons brein voor de gek

1. Eigenlijk ontstaat de ijsvogel die we op de foto zien niet in de natuur, maar in onze eigen luie hersenen. In het oneindige aantal vormen uit de natuur zullen er altijd vormen zijn die toevallig lijken op iets totaal anders dan we eerder hebben gezien en in onze hersenen hebben opgeslagen.

2. Onze ogen krijgen te maken met veel meer visuele indrukken dan we ons realiseren. Alle miljoenen vormen, kleuren en bewegingen die onze ogen in een seconde registreren bevatten even veel informatie als 600 digitale foto’s met de allerhoogste resolutie.

3. De hersenen moeten de overvloed aan gegevens sorteren, en dat doen ze door te zoeken naar bekende vormen. Het proces vindt plaats in de temporale kwab, die ervoor zorgt dat we bijvoorbeeld een mooie vogel in een ijspegel zien – of een gezichtje in de combinatie van een puntkomma, een koppelteken en een sluitingshaakje. ;-)