Bliksem

Bliksem ontstaat

Bliksem fascineert nog steeds

Bliksem is een natuurverschijnsel dat in alle werelddelen voorkomt. Het doet zich het vaakst voor rond de evenaar vanwege de warme, vochtige lucht die daar opstijgt en voor grote neerslagsystemen zorgt. Als het positieve en negatieve spanningsverschil te groot wordt, vindt er een elektrische ontlading plaats en spreken we van bliksem Een bliksemschicht heeft een diameter van slechts 2 tot 5 centimeter, maar plant zich voort met soms wel 400.000 km/h. Daarbij komen enorme hoeveelheden energie vrij en ontstaan er temperaturen tot 30.000 °C. Dat is vijf keer zo heet als het oppervlak van de zon. Bij ons komt er gemiddeld 25 dagen per jaar onweer voor, en blikseminslagen zijn slechts zelden dodelijk. Ga hier op ontdekking in ons archief en steek iets op over bliksem.

Hoe ontstaat bliksem?

Bliksem komt uit onweerscellen, een type wolken, die een paar kilometer breed kunnen zijn. Kleine ijskristallen worden door de wind omhoog geblazen in de wolk. Ze botsen er op hagelsteentjes en regendruppels, die vanwege hun hogere gewicht op weg omlaag zijn. Door deze botsingen worden de ijskristallen positief en de hagelstenen negatief geladen.

Zo ontstaat er een onweersbui met een positieve elektrische lading aan de bovenkant en een negatieve elektrische lading aan de onderkant. Dit verschil veroorzaakt een bliksemschicht, gevolgd door een stijging van de druk en temperatuur, waardoor er een schokgolf ontstaat. Die schokgolf levert het geluid van de donder op.
Een onweerscel blijft maar zo’n 30 minuten in stand en produceert twee tot drie bliksemschichten per minuut.

Bliksem raakt berg

© Shutterstock

Wat moet je doen als je in een onweersbui terechtkomt?

Bepaal hoe ver weg de bliksem is. Tel de seconden tussen de bliksemflits en de donderklap die erop volgt. Geluid plant zich met 343 meter per seconde voort, en dat geeft een afstand van circa 1 kilometer per drie seconden.

Als je binnen bent, blijf dat dan. Als je buiten bent, blijf dan uit de buurt van bomen en andere hoge dingen. De bliksem slaat in in het dichtstbijzijnde object, en komt dus vaak in iets hoogs terecht.

Ga op je hurken zitten met je hoofd tussen je benen om je zo klein mogelijk te maken. Ga nooit plat op de grond liggen, want dan maak je meer contact met de aarde, en dat kan gevaarlijk zijn bij een blikseminslag.

Ben je in zee, duik dan onder de oppervlakte om niet het hoogste punt te zijn. Zwem zo snel mogelijk aan land, want water is een goede geleider, en bij een stroomstoot kun je buiten bewustzijn raken.

Bliksem boven zee gevaar

© Shutterstock