De zon verdwijnt achter de wolken

We zijn in de greep van het weer

Het weer is een overkoepelende term voor alle verschijnselen die zich in de atmosfeer voordoen ten gevolge van de zonnestralen, de draaiing en de helling van de aarde. Weer en klimaat worden vaak met elkaar verward, maar het zijn twee verschillende dingen. Het klimaat drukt uit hoe het weer zich in de loop van vele jaren heeft ontwikkeld, bijvoorbeeld in een bepaald gebied of over de hele wereld. Het weer daarentegen betreft de voortdurende veranderingen in een lokaal gebied, bijvoorbeeld een dag in Groningen of Gent die begint met zonneschijn maar eindigt met regen. Ontdek meer over het weer in onze artikelen op deze site.

Hoe ontstaat regen?

Regen ontstaat doordat de zonnestralen de zee en aarde verwarmen, en water verdampt. Als de vochtige lucht warmer is dan de omgeving, zal deze opstijgen. Hoe hoger de damp in de atmosfeer komt, hoe meer hij zal afkoelen. Als dit proces doorgaat, vormt zich eerst een wolk van het vocht, en als de wolk waterdamp blijft verzamelen, zal hij uiteindelijk zijn verzadigingspunt bereiken. Dit betekent dat de waterdamp in de wolk condenseert tot druppeltjes, die uit de onderkant van de wolk vallen.
De temperatuur van de atmosfeer bepaalt het soort neerslag dat er valt zodra het verzadigingspunt wordt bereikt. Als de temperatuur aan het aardoppervlak boven het vriespunt ligt, gaat het regenen. Als deze onder het vriespunt ligt, gaat het sneeuwen of hagelen.

Hevige regen op een bospad

© Shutterstock

Wat is wind?

Wind is lucht die in beweging wordt gebracht door opwarming van de zonnestralen. Lucht die warmer wordt, zet uit en stijgt op. Dit veroorzaakt een verandering in de atmosferische druk. Bij een luchtdrukverschil verplaatst de lucht zich afwisselend van een hogedrukgebied naar een lagedrukgebied.

Omdat de aarde draait, wordt de lucht ook beïnvloed door een afbuigende kracht die het corioliseffect wordt genoemd. Het corioliseffect houdt in dat de lucht op het noordelijk halfrond naar rechts afbuigt en op het zuidelijk halfrond naar links.

Windmolenfarm op het water

© Shutterstock

Hoe ontstaan donder en bliksem?

Bliksem begint als een statische lading in een regenwolk, waarbij de onderkant negatief geladen is en de bovenkant positief. De atmosfeer rond de wolk werkt isolerend, maar wanneer de lading sterker wordt dan de isolerende eigenschappen van de atmosfeer, ontstaat er bliksem. Bliksem verhit de omringende lucht, en de hitte kan oplopen tot 30.000 ºC. Dat is vijf keer zo heet als het oppervlak van de zon. Lucht die zo sterk wordt verhit, zet zeer snel uit, waardoor een drukgolf ontstaat die als donder te horen is.

Blikseminslag in een stad

© Shutterstock
Bladzijde 1 / 6