Supervulkanen in 2 minuten: dag des oordeels loert onder de grond
Eén supervulkaanuitbarsting is genoeg om de aarde in een jarenlange winter te storten met duisternis, kou en giftige regen. Een 3 kilometer diepe boring moet onderzoekers de benodigde informatie geven om op tijd alarm te slaan.
Een aswolk stijgt op en verduistert de zon. De laatste keer dat een supervulkaan uitbarstte, was 74.000 jaar geleden.
PROBLEEM: Trillingen leiden tot mega-uitbarsting
Toen de supervulkaan Toba in Indonesië 74.000 jaar geleden uitbarstte, werd er 2800 kubieke kilometer aan materiaal de lucht in geslingerd en werd zes tot acht jaar lang al het zonlicht geblokkeerd.
Uitbarstingen van supervulkanen zijn moeilijk te voorspellen, omdat ze niet zoals gewone vulkanen kegelvormig zijn, maar uitgestrektere magmakamers hebben.
Het is niet bekend waardoor een supervulkaan uitbarst, maar het vermoeden is dat het gesteente boven de magmakamer een belangrijke rol speelt.
Magma stijgt langzaam en oefent druk uit op het ‘plafond’. En als dat wordt verzwakt door bijvoorbeeld trillingen, kan het magma er doorheen breken en barst de vulkaan uit.
HORRORSCENARIO: Supervulkaan maakt einde aan licht en warmte
Experts hebben berekend wat de gevolgen zouden zijn als een van de grootste supervulkanen ter wereld, Yellowstone in de VS, uitbarst: 2 miljoen ton zwavel wordt tot 50 kilometer hoogte de atmosfeer in geslingerd, en binnen twee tot drie weken wordt de hele aarde door vulkanische gassen omhuld.
Doordat het zonlicht wordt geblokkeerd, daalt de temperatuur op sommige plekken op aarde met tot wel 20 °C. De laatste uitbarsting van Yellowstone, 2,1 miljoen jaar geleden, leidde tot een koudere periode van 1000 jaar.
Bij een vergelijkbare uitbarsting nu zouden zo’n 90.000 mensen kunnen omkomen. Twee derde van de VS zou onbewoonbaar worden.
AARDE WORDT EEN WOESTENIJ
OPLOSSING: Waarschuwingen en paddenstoelen moeten ons redden
Supervulkaanuitbarstingen zijn onmogelijk te voorkomen. Het enige wat we kunnen doen is zo veel mogelijk tijd winnen om de bevolking te evacueren.
Bij sommige supervulkanen is een uitbarsting een paar jaar van tevoren te voorspellen, maar door de waarschuwingstekens te bestuderen, willen onderzoekers preciezer kunnen zeggen wanneer een uitbarsting zal plaatsvinden.
Het is tegenwoordig mogelijk om 3D-kaarten te maken van magmabewegingen met behulp van een heleboel kleine seismometers, die trillingen in de bodem vanuit meerdere hoeken meten en kleine tekens kunnen opvangen dat een vulkaan bezig is te ontwaken.
In het vulkaangebied Campi Flegrei in Italië wordt daarnaast een 3 kilometer diepe boring uitgevoerd om erachter te komen waardoor de aardkorst precies bezwijkt onder de druk van het magma.
Als we langer van tevoren weten dat een supervulkaan gaat uitbarsten, kan de levensmiddelenproductie daarop worden aangepast. Zo kunnen we paddenstoelen gaan kweken, die geen zonlicht nodig hebben. Sommige onderzoekers spelen zelfs met het idee om broeikasgassen de atmosfeer in te pompen om de top van de vulkanische winter af te halen.
Onderzoekers boren in het vulkaangebied Campi Flegrei in Italië tot 3 kilometer diepte om uitbarstingen te kunnen voorspellen.