Zaden bevatten kiemen die in dat vroege stadium blijven tot de omstandigheden ideaal zijn voor de groei van de plant.
Die omstandigheden verschillen per plant, maar water is essentieel voor het ontkiemen. Temperatuur en licht zijn ook belangrijk – te veel of te weinig warmte kan de ontkieming vertragen, en sommige zaden worden geremd door licht, andere door duisternis.
De kiem wordt beschermd door een zaadmantel, meestal hard weefsel van de moederplant. De meeste zaden bevatten ook kiemwit, een mengsel van zetmeel, eiwitten en vetten.
Als het zaad vocht opneemt, worden de voedingsstoffen van het kiemwit afgebroken tot kleinere bestanddelen die de kiem gebruikt om te groeien.
Vocht wekt kiem tot leven
1. Plantenzaadje zwelt op
Vocht dringt het plantenzaadje binnen, dat opzwelt en celdelingen in de kiem (wit) activeert. Eiwitten zetten het kiemwit (geel) om in glucose en aminozuren, en de kiem begint te groeien.
2. Kiem breekt open
Als de kiem groot genoeg is, breekt de kiemwortel door het omhulsel en groeit hij dieper de grond in. Hier ontwikkelt hij een klein wortelnetwerk dat water en voeding opzuigt.
3. Jonge plant komt op
Water en voedingsstoffen zorgen ervoor dat de zaailing door de bodem omhoog groeit. Als het licht op de zaailingen valt, neemt de fotosynthese de groei van de plant over.
Uit het ontkiemde zaadje steekt de kiemwortel, die essentieel is voor de verdere ontkieming van de plant, want hij vormt een klein netwerk van wortels, waardoor de zaailing meer water en voeding uit de grond kan opnemen.
Dan komt de zaailing zelf op. Afhankelijk van de plantensoort ontvouwen zich een of twee zaadlobben. De zaailing is klaar om zonlicht te ontvangen en groeit verder dankzij de fotosynthese.