Planten hebben zintuigen en ze zijn net zo afhankelijk van hun zintuigen als dieren en wijzelf.
Planten kunnen onder andere voelen, met behulp van zogeheten mechanoreceptoren in de celmembranen die lijken op de gevoelsreceptoren in het dierenrijk.
Met die mechanoreceptoren kunnen klimplanten dingen vinden om zich aan vast te klampen.
Klimplanten zijn uitgerust met drukgevoelige receptoren die het registreren als de takken iets raken waar ze omheen kunnen klimmen.
De mechanoreceptoren zorgen er daarnaast voor dat vleesetende planten, zoals de venusvliegenvanger, Dionaea muscipula, hun prooi vinden. En de vliegenvanger merkt niet alleen de bewegingen van zijn prooi op – hij kan ze ook onthouden.
In 2020 ontdekten Japanse onderzoekers van het National Institute for Basic Biology dat de voelharen van de vliegenvanger zorgen voor calciumophoping in de vangbladeren – en pas als het calciumniveau hoog genoeg is, klapt de val dicht.
De vliegenvanger onthoudt zijn waarnemingen
1. Aanraking laat calcium vrijkomen
Na aanraking van de voelharen hoopt de vleesetende plant calcium op in zijn vangbladeren. Op de foto’s zie je het calciumniveau op een schaal van laag (violet) naar hoog (geel).
2. Drempel wordt gehaald
De eerste aanraking is niet genoeg om de val te laten dichtklappen. Er zijn minstens twee aanrakingen nodig tot het calciumniveau in de vangbladeren de drempel voor de val overschrijdt.
3. De val klapt dicht
Als die drempel gehaald is, klapt de vliegenvanger dicht. Daarna zijn er nog drie aanrakingen nodig tot de plant de enzymen gaat produceren die nodig zijn om de prooi te verteren.
Het mechanisme voorkomt dat de vliegenvanger energie verspilt door dicht te klappen als een voelhaar wordt geraakt door bijvoorbeeld een regendruppel.
Planten delen hun waarnemingen
Sommige planten kunnen informatie over hun waarnemingen via de lucht uitwisselen, en elkaar op die manier helpen.
In de jaren 1980 lieten onderzoekers zien dat bomen stoffen uit de lucht opsnuiven van andere bomen die worden aangevallen door insecten. Door die waarschuwing gaan gezonde bomen dan stoffen aanmaken die ze oneetbaar maken.
In 2011 toonden vijf Israëlische onderzoekers bovendien aan dat een ondergronds bericht over droogte al na een uur door de wortels van planten vijf rijen verderop in de kas wordt waargenomen. Na die waarschuwing sluiten planten de openingen in hun bladeren waar water uit verdampt.
