Je vindt de paddenstoelen het hele jaar door, maar vooral van augustus tot oktober wemelt het ervan in het bos – vooral in warme, regenachtige nazomers.
Door de warmte produceren bomen veel suikers, die worden opgenomen door het enorme ondergrondse celnetwerk van de paddenstoelen, het mycelium. Regent het flink na een warme periode, dan worden de vruchtlichamen van de paddenstoelen actief en schieten ze massaal uit de grond om hun sporen te kunnen verspreiden.
Veel paddenstoelen zijn eetbaar, zoals gewoon eekhoorntjesbrood, de gele stekelzwam en de cantharel. Maar andere zijn dodelijk, zoals de groene knolamaniet, onze giftigste paddenstoel.
De groene knolamaniet lijkt bedrieglijk veel op de eetbare Tropische beurszwam uit Zuidoost-Azië. Dat kan fatale gevolgen hebben, want de groene knolamaniet is heel schadelijk voor de lever. Dit is onze top 5 van giftige paddenstoelen:
5. Voorjaarskluifzwam
Gyromitra esculenta
Giftig: Een verse, rauwe voorjaarskluifzwam is zeer giftig, doordat de gifstof gyromitrine in de maag wordt gesplitst tot methylhydrazine – dat ook als raketbrandstof wordt gebruikt. Als je de paddenstoel een paar maanden droogt of lang kookt, neemt de giftigheid echter af.
4. Fraaie gifgordijnzwam
Cortinarius rubellus
Zeer giftig: Kan ernstige schade aan de nieren veroorzaken. Het duurt vaak een paar dagen voordat de symptomen zichtbaar worden, en dan zijn de nieren al aangetast. In ernstige gevallen is een niertransplantatie noodzakelijk.
Zo slecht kan het aflopen: dialyse
Eind augustus belandden twee Denen in het ziekenhuis met tekenen van vergiftiging en een verminderde nierfunctie. Een week tevoren waren de twee paddenstoelen gaan plukken, die ze in een stoofpot hadden verwerkt en opgegeten.
Beide patiënten worden nu gedialyseerd en hebben misschien nieuwe nieren nodig.
De mannen hebben waarschijnlijk een giftige gordijnzwam (Cortinarius orellanus) gegeten, niet te verwarren met de fraaie gifgordijnzwam. De paddenstoel bevat het gif orellanine, dat de zogeheten tubuluscellen in het microscopisch kleine buizenstelsel in de nieren verwoest. Die cellen zijn nodig om het lichaam te zuiveren van afvalstoffen en de verrijkende voedingsstoffen uit het bloed te kunnen vasthouden.
De dialysebehandeling moet nu het bloed van de twee mannen zuiveren, terwijl hun nieren herstellen. De artsen kunnen echter nog niet uitsluiten dat de twee eindigen als chronische dialysepatiënten, of zelfs nieuwe nieren nodig hebben.
3. Bundelmosklokje
Galerina marginata
Zeer giftig: Bevat amatoxines en kan als je er veel van eet tot nierfalen leiden. Groeit vaak op stronken van naaldbomen, in kleine groepjes of alleen.
2. Kleverige knolamaniet
Amanita virosa
Dodelijk: Bevat minder gifstof per gram dan de groene knolamaniet, maar is nog steeds dodelijk giftig. De eerste symptomen van vergiftiging treden pas op na acht tot tien uur, en dan is het gif allang de lever en nieren binnengedrongen.
1. Groene knolamaniet
Amanita phalloides
Dodelijk: Slechts 30 gram van deze paddenstoel is genoeg om een volwassen man te doden. Er is nog geen effectief tegengif gevonden tegen de groene knolamaniet.
6 tips voor het paddenstoelen zoeken
- Eet alleen paddenstoelen waarvan je 100% zeker weet dat je ze kent.
- Eet wilde paddenstoelen nooit rauw.
- Gebruik alleen verse paddenstoelen door het eten.
- Begin bij een nieuwe eetbare paddenstoel altijd met een kleine hoeveelheid.
- Pluk geen paddenstoelen dicht bij wegen of industrie, want die kunnen zware metalen bevatten.
- Raadpleeg je arts als je denkt dat je een giftige paddenstoel hebt gegeten. Bewaar eventueel de rest van de paddenstoel voor analyse.
