Begin mei berichtten verschillende media hoe een groep van drie orka’s midden in de nacht een boot aanviel en uiteindelijk liet zinken in de Straat van Gibraltar voor de Spaanse kust.
De bemanning aan boord beschreef later hoe twee kleine orka’s aan het roer begonnen te schudden, terwijl een grote orka met volle kracht de zijkant van het schip ramde.
En het incident is er slechts een van vele.
Sinds mei 2020 zijn er volgens de Atlantic Orca Working Group tot 505 gevallen van ongewoon contact tussen orka’s en boten geregistreerd in het gebied, waarbij één op de vijf gevallen ervoor zorgde dat de schepen niet verder konden en drie boten daadwerkelijk zonken.
Nu meldt de wetenschapssite LiveScience een nieuw voorval waarin een groep orka’s kennelijk lijnrecht tegen het gebruikelijke patroon in is gegaan.
Meestal verliezen orka’s hun interesse in de boten en zwemmen ze weg zodra ze het roer hebben vernield. Maar tijdens een recente aanval, toen een groep orka’s het roer van een andere zeilboot vernielde, bleven de dieren de boot achtervolgen tot die naar de haven was gebracht door een sleepboot.
Het is een van de 18 merkwaardige aanvallen van orka’s op boten voor de zuidkust van Spanje – alleen al in mei van dit jaar – maar de eerste waarbij de tandwalvissen hun jacht voortzetten nadat het schip was vernield.
Wegjaagpoging mislukt
In een verslag uit de eerste hand op haar blog en in een interview met de Daily Mail beschrijft de Britse zeiler April Boyes, die aan boord van de boot was, hoe zij en de bemanningsleden de orka’s op de avond van 24 mei rond 21.30 uur zagen zwemmen.
Ze zetten de motor uit en begonnen touw en zand overboord te gooien in een poging de dieren af te leiden.
De bekende zwart-witte kleuren van de orka werken als camouflage, waardoor prooidieren de vijand moeilijk kunnen ontdekken – tot het te laat is.
Feiten over de orka
- Latijnse naam:** Orcinus orca.
- Omvang:** Afhankelijk van het geslacht worden orka’s 6-8 meter lang en wegen ze 3,5-6 ton. De grootste orka ooit was echter bijna 10 meter lang en woog maar liefst 10 ton.
- Leeftijd:** In het wild kunnen vrouwtjes 90 jaar worden, en mannetjes 60 jaar. Orka’s in gevangenschap leven veel minder lang.
- Topsnelheid:** De orka kan tot 56 km/h zwemmen.
- Habitat: Het grootste deel van de wereld – zowel aan de kust als in de diepzee.
- Kenmerken:** Zwart-wit met een opvallende grijze vlek achter de rugvin. De kleuren van de orka dienen als camouflage. Door zijn overwegend zwarte rug kunnen prooidieren hem moeilijk zien als ze aan de oppervlakte zijn en in de donkere diepte kijken. De overwegend witte buik heeft hetzelfde effect als prooidieren op de zeebodem omhoog kijken naar het lichte zeeoppervlak. De orka heeft de grootste rugvin van alle zeedieren. Bij mannetjes kan hij wel 180 cm lang worden. De vin is soms gebogen, en mogelijk komt dit door de afbraak van collageen door blootstelling aan warme lucht. De gebogen vin komt veel voor bij orka’s in gevangenschap, die vaak worden blootgesteld aan warme lucht door de shows en stunts die ze in het binnenland uitvoeren.
Toch begon de groep orka’s volgens haar al snel op het roer van de boot in te beuken.
‘Na een uur beuken van de orka’s was het roer volledig vernield. Daarna begon er water in de boot te stromen,’ schrijft ze onder andere.
Daarom zond de bemanning een noodoproep uit. Het draaide erop uit dat ze naar de haven van Barbate in Cádiz werden gesleept, maar de orka’s bleven de boot dus alsmaar achtervolgen.
Meer theorieën
In een studie die in 2022 gepubliceerd is in het tijdschrift Marine Mammal Science trachtten onderzoekers enkele van de vele nieuwe, ongewone contacten tussen orka’s en schepen te categoriseren.
Een van de ontdekkingen was dat de meeste aanvallen plaatsvonden op zeilboten of catamarans en dat de gemiddelde lengte van de schepen 12 meter was. Ter vergelijking: een volwassen orka kan 9,5 meter lang worden.
Zo jaagt de orka
Verandert school vissen in een buffet
Door bellen te blazen en met hun staart water op te laten spetteren, drijven orka’s een school vissen bijeen. Als de vissen eenmaal in een kluitje zwemmen, plukken de orka’s de vissen uit de school.
Verwoest de reddingsplank van een zeehond
Als de orka een zeehond op een ijsschots ziet, valt hij de reddingsplank van de prooi aan. Het roofdier verplettert de ijsschots met zijn snuit, waardoor de zeehond in het water valt.
Werpt zich op het land
Zelfs op het land zijn zeehonden en zeeleeuwen niet veilig voor de orka. Het is bekend dat de orka aan wal gaat om zijn tanden te zetten in zeeleeuwen en zeehonden die op de kust een uiltje knappen.
De onderzoekers weten niet zeker waardoor dit ongewone gedrag zich onder tandwalvissen kon verspreiden.
Maar één theorie is dat er een nieuwe ‘rage’ is ontstaan onder orka’s – een rage die veel voorkomt onder subgroepen van de dolfijnenfamilie.
Een andere theorie is dat de aanvallen het gevolg kunnen zijn van een traumatische ervaring tussen een orka en een boot, en dat de rest van de groep nu het gedrag imiteert van een soortgenoot in het gebied.
Er zijn geen mensen gewond geraakt tijdens de ongewone ontmoetingen.