Er verschijnen steeds meer meren op de wereldkaart.
Dat is de opzienbarende conclusie van een internationaal onderzoek dat 3,4 miljoen meren en hun ontwikkeling in de afgelopen vier decennia in kaart bracht.
Maar anders dan je wellicht zou denken, is dit geen goed nieuws voor het klimaat.
Meren zijn grote producenten van broeikasgassen.
Dat komt omdat er grote hoeveelheden gassen als CO2, methaan en lachgas vrijkomen wanneer bacteriën en schimmels zich voeden met dode dieren en planten op de bodem van het meer.
Zoetwatermeren zijn zelfs waarschijnlijk verantwoordelijk voor een vijfde van alle fossiele CO2 die in de atmosfeer terechtkomt – en wetenschappers vrezen dat de meren vanwege de klimaatverandering nog meer broeikasgassen zullen afgeven.
Klimaatveranderingen beïnvloeden de temperatuur, waardoor bijvoorbeeld het ijs in het Noordpoolgebied en Groenland smelt.
Meren op aarde
49,8 procent van alle meren en 23,6 procent van het totale meeroppervlak bevinden zich ten noorden van de 60e breedtegraad.
Meren ontstaan door smeltende gletsjers of ontdooiende permafrost, vormen 30 procent van het meeroppervlak. Dit type meer komt veel voor in Groenland, het Tibetaans Hoogland en de Rocky Mountains.
In de onderzochte periode zijn er ook meren kleiner geworden door bijvoorbeeld droogte en uitputting van waterbronnen. Dit gebeurt vooral in het westen van de VS, Centraal-Azië, Noord-China en Zuid-Australië.
Steeds meer kleine meren
Uit de studie, gepubliceerd in Nature Communications, blijkt dat het meeroppervlak tussen 1984 en 2019 met ruim 46.000 vierkante kilometer is toegenomen.
De onderzoekers kwamen tot deze schatting met behulp van satellietfoto’s in hoge resolutie en kunstmatige intelligentie.
Volgens hun berekeningen is de CO2-uitstoot van meren in die periode jaarlijks met 4,8 teragram toegenomen – het equivalent van de toename van de uitstoot van het VK tussen 2011 en 2012.
Kleine meren, van minder dan 1 vierkante kilometer, zijn sterk in aantal toegenomen.
En dit zijn nu juist de grootste producenten van broeikasgassen in verhouding tot hun omvang, stellen de onderzoekers.
Dat komt omdat ze vaak meer organisch materiaal verzamelen, dat wordt omgezet in gassen, en omdat ze meestal ondiep zijn, zodat de gassen gemakkelijker het oppervlak en de atmosfeer bereiken.
Volgens de onderzoekers zijn er twee belangrijke oorzaken dat er zo veel meren bijkomen: klimaatverandering en menselijke activiteit.
De toename van het meeroppervlak bestaat voor meer dan de helft uit reservoirs of kunstmatige meren. De overige helft zijn vooral meren die ontstaan zijn door smeltende gletsjers of ontdooiende permafrost.