Toen er in 2015 een nieuw eiland in het zuiden van de Stille Oceaan verscheen, bood dat geologen en vulkanologen, maar ook biologen en ecologen, een heel bijzondere mogelijkheid.
De ontdekking van het nieuwe eiland gaf hun de unieke kans om te bestuderen hoe ecosystemen ontstaan en zich ontwikkelen.
Het eiland Hunga Tonga ontstond in 2015 na een vulkaanuitbarsting, maar werd in 2022 weggevaagd door een nog grotere uitbarsting van dezelfde vulkaan.
In de zeven jaar van het bestaan van het eiland heeft een Amerikaans onderzoeksteam echter een aantal opmerkelijke ontdekkingen gedaan, die ze nu hebben samengevat en gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift mBio.
Microben in overvloed
In een studie vonden de onderzoekers tot hun verrassing een hele gemeenschap van microben die zwavel en atmosferische gassen verbranden, op dezelfde manier als organismen die in bijvoorbeeld warmwaterbronnen en zogeheten hydrothermale bronnen leven – spleten in de zeebodem waar opgewarmd water uit komt.
‘We verwachtten bijvoorbeeld organismen te vinden die vaak gevonden worden als een gletsjer zich terugtrekt, maar in plaats daarvan vonden we deze unieke groep microben die zwavel en gassen verbranden,’ zegt Nick Dragone, een microbieel ecoloog aan de universiteit van Colorado, tegen Science Alert.
Dragone en de andere onderzoekers verzamelden 32 bodemmonsters, van het zeeniveau tot aan de top van de krater van het vulkanische eiland, en analyseerden het DNA van de levende organismen in de monsters.
Volgens Dragone zou het logisch zijn als de eerste microben op een nieuw eiland uit het water eromheen zouden komen, of van vogels, maar dat lijkt niet het geval op Hunga Tonga.
Hij denkt nu dat de microscopisch kleine bacteriën via de bodem naar het eiland zijn gekomen.
‘De microben leken nog het meest op de microben in warmtebronnen, zoals in Yellowstone en andere vulkanische systemen. Onze theorie is dus dat de microben uit bronnen als deze afkomstig zijn,’ zegt Dragone.
Korte onderzoekstijd
Hoewel grote aardbevingen regelmatig voorkomen, is het bijzonder zeldzaam dat onderzoekers een nieuw en volledig onverstoord ecosysteem hebben kunnen onderzoeken.
Hunga Tonga is zelfs pas het derde eiland uit die categorie dat meer dan een jaar is blijven liggen, waardoor de onderzoekers het gedurende langere tijd hebben kunnen onderzoeken.
‘We vinden het natuurlijk jammer dat het eiland weer weg is, maar nu weten we wel veel meer over wat er gebeurt als eilanden ontstaan,’ legt Dragon uit.
‘Dus als er nog eens zoiets gebeurt, zullen we zeker nog meer data gaan verzamelen. Nu weten we namelijk heel goed hoe we dat moeten aanvliegen.’