Lange nek van zeereptielen werd doorgebeten door vijanden
Na bijna 200 jaar van vermoedens bevestigen fossiele vondsten nu het macabere scenario.
Het onderzoek duidt erop dat de lange nek die sommige dinosauriërs hielp om voedsel te vangen, een verleidelijk doelwit waren voor roofdieren als Nothosaurus giganteus, die hier zijn prooi in de nek bijt.
In 1830 schilderde de Britse paleontoloog Henry De la Beche het beroemde schilderij Duria Antiquior in een poging om het leven in de prehistorische zee weer te geven.
Middenin staat een zeereptiel met een lange nek die tussen de kaken van een genadeloos roofdier geklemd zit.
Hoewel deze zeereptielen dankzij hun lange nek mogelijk een evolutionair voordeel op de zeebodem hadden, vermoeden paleontologen al bijna 200 jaar dat zeer lange nekken ook kwetsbaar zijn voor roofdieren.
Nu hebben Duitse onderzoekers bewijs gevonden dat roofdieren de lange nek van zeereptielen doorbeten.
Een van de prehistorische slachtoffers was de wijdverspreide Tanystropheus, een van de meest bizarre voorbeelden van langnekken uit het dinosaurustijdperk: dit zeereptiel had een nek die drie keer zo lang was als zijn lijf en staart samen.
Nek in één hap doorgebeten
De paleontologen onderzochten 240 miljoen jaar oude kop- en nekfossielen van twee soorten Tanystropheus, die allebei duidelijke bijtwonden in de nekstreek hadden.
De ene was circa 1,5 meter lang, de andere misschien wel 6 meter.
Na bestudering van de botbreuken en de geringe afstand tussen de duidelijke bijtwonden konden de onderzoekers het lot van de langnekken vaststellen.
‘Dit is direct bewijs dat bij uitgestorven zeereptielen de lange nek werd doorgebeten door roofdieren. Bij de twee onderzochte exemplaren ging de nek in één hap doormidden,’ aldus professor Stephan Spiekman, paleontoloog aan het Natuurhistorisch Museum in Stuttgart en medeauteur van het onderzoek.
Onderzoekers identificeren verdachten
De onderzoekers wisten ook mogelijke daders te identificeren door de gebitsafdrukken van de fossielen te vergelijken met de kaken van roofdieren die in de tijd van Tanystropheus leefden.
Vanwege zijn kleine formaat zouden allerlei zeeroofdieren de keel van de kleine soort Tanystropheus kunnen hebben doorbijten.
Maar alleen enorme zeereptielen waren in staat om de kop van de 6 meter lange Tanystropheus van zijn lijf te scheiden.
De hoofdverdachte is volgens de onderzoekers een grote Nothosaurus van 5-7 meter, die ook in de prehistorische zeeën rondzwom.
Al waren de dieren met hun lange nek een makkelijk doelwit voor de scherpe tanden van roofdieren, de onderzoekers merken op dat de hals duidelijk een zeer succesvolle evolutionaire strategie was.
Evolutionaire afwegingen
Zeer lange nekken hielpen oude zeereptielen waarschijnlijk bij het vangen van vis en andere dieren, omdat hun lijf nauwelijks zichtbaar was op de zeebodem.
De evolutiegeschiedenis laat dan ook zien dat verschillende groepen zeereptielen op aarde gedurende 175 miljoen jaar los van elkaar zeer lange halzen ontwikkelden.
‘Evolutie is een spel van afwegingen. Het voordeel van een lange nek lijkt zwaarder te hebben gewogen dan het risico om aangevallen te worden door een roofdier,’ zegt professor Stephan Spiekman.