Elijah Hiett/Unsplash
Zomertijd - zonsopgang

Zomertijd kost geld en nachtrust

De laatste zondag in maart gaan we over op zomertijd. Als je denkt dat je daar last van hebt, kan dat kloppen, want je lichaam heeft vijf dagen nodig om te wennen aan het vroegere opstaan.

Wanneer wordt het zomertijd?

De zomertijd begon op de laatste zondag van maart. Om 2.00 uur zetten we de klok een uur vooruit.

In 2023 begon de zomertijd in de nacht van zaterdag 25 op zondag 26 maart.

De Europese Commissie voerde in 1996 voor alle EU-landen dezelfde standaard in.

Volgens haar bepalingen moeten alle lidstaten de klok op hetzelfde moment instellen op zomertijd en wintertijd: het laatste weekend van maart en het laatste weekend van oktober.

Zomertijdkalender

Hier zie je wanneer de zomertijd de komende jaren ingaat:

  • 2023 – De nacht van zaterdag 25 maart op zondag 26 maart
  • 2024 – De nacht van zaterdag 30 maart op zondag 31 maart
  • 2025 – De nacht van zaterdag 29 maart op zondag 30 maart
  • 2026 – De nacht van zaterdag 28 maart op zondag 29 maart

Wanneer eindigt de zomertijd?

De zomertijd eindigt als we overstappen op wintertijd – ook de normale tijd genoemd – op de laatste zondag van oktober.

In 2023 schakelen we over op de wintertijd in de nacht van zaterdag 28 op zondag 29 oktober.

Waarom bestaat de zomertijd?

De zomertijd werd ingevoerd om stroom te besparen, omdat ons dagritme dan beter samenvalt met de uren dat het licht is.

In Nederland werd de zomertijd voor het eerst ingevoerd in 1916, en daarna is hij een aantal keren afgeschaft en weer ingevoerd. De laatste keer was in 1977.

Hoewel de zomertijd een relatief nieuw verschijnsel is, ontstond het idee al veel eerder. In 1784 speelde de uitvinder Benjamin Franklin al met het idee, om op kaarsen te besparen.

de vier zonnewendes

Hellingshoek van de aarde en baan om de zon
Vanwege de hellingshoek van de aarde verandert het tijdstip van de zonsopgang en de zonsondergang door het jaar heen. Het jaar wordt ingedeeld in vier perioden, die worden gemarkeerd door de vier zonnewendes: 1. Lente-equinox, 2. Zomerzonnewende, 3. Herfstequinox en 4. Winterzonnewende.

© Lasse Alexander Lund-Andersen

Hoeveel landen hebben zomertijd?

Ongeveer 70 landen hebben een zomertijd, waaronder het grootste deel van Europa en Noord-Amerika. Ze volgen echter niet allemaal dezelfde data als de EU.

Meer landen met de zomertijd:

  • Iran
  • Argentinë
  • Cuba
  • Nieuw-Zeeland
  • Delen van Australië
  • Delen van Mexico

In grote landen volgt soms niet elke regio dezelfde zomertijd. Dat is bijvoorbeeld het geval in Mexico, de VS en Australië, waar niet overal een zomertijd wordt gehanteerd.

wordt zomertijd afgeschaft?

Zomertijd in Europa is misschien op zijn retour

In maart 2019 stemde een meerderheid van het Europees Parlement voor afschaffing van de Europese zomertijd.

Het Europees Parlement wilde dat elk land vanaf 2021 zelf zou kunnen bepalen of het de zomertijd wil afschaffen. Zo’n voorstel moet worden aangenomen door de EU-Raad, en dat is nog niet gebeurd.

Dat komt onder andere doordat de meningen in de diverse lidstaten verdeeld zijn.

Voorstanders van het EU-voorstel vinden dat er met de huidige energiebesparende technologie nauwelijks iets winnen valt bij het verlengen van het daglicht.

De tegenstanders zijn het daar niet mee eens en hechten aan de lange, lichte zomeravonden.

Zomertijd beïnvloedt gezondheid

Geld speelt een grote rol in de discussie over zomertijd. Maar volgens diverse wetenschappers is het effect op de gezondheid een belangrijker argument.

Uit onderzoek blijkt namelijk dat onze biologische klok van slag raakt door de overgang. De klachten lijken op die van mensen die in ploegendienst werken.

Dit zijn een aantal – maar lang niet alle – gevolgen van de overgang van zomer- naar wintertijd:

  • Vooral jongeren zijn moe en lusteloos gedurende de dag.
  • Er belanden meer mensen bij de spoedeisende hulp.
  • Er worden meer hartstilstanden en beroertes vastgesteld.
  • Zwangere vrouwen die kunstmatig zijn bevrucht, hebben meer kans op een miskraam.