Hoe ontstaan geisers?

Een geiser is een natuurlijke bron die op gezette tijden heet water en stoom met veel kracht de lucht in spuit. De straal kan daarbij een hoogte bereiken van wel 100 meter.

De geiseruitbarsting wordt veroorzaakt door vulkanische activiteit op ongeveer vier à vijf kilometer diepte. De meeste geisers liggen dan ook in een gebied waar grote continentale en oceaanplaten tegen elkaar botsen, maar ook op zogeheten hotspots, waar magma uit de aarde opwelt. De ondergrondse kieren en holtes in het gesteente boven het vulkanisch magma zorgen ervoor dat grondwater continu circuleert en in contact komt met het hete magma.

Als het water wordt verhit, stijgt het op en komt het in de reservoirs terecht. De druk neemt hier steeds verder toe doordat het water zijn kookpunt bereikt of doordat er gassen de reservoirs binnenstromen. Als de druk hoog genoeg is, wordt het water met grote kracht omhoog gestuwd en zie je de geiser spuiten.

Beslissend voor dit proces is dat het kookpunt van water stijgt met de druk. Een waterreservoir onder de geiser werkt als een gigantische snelkookpan, waarin het water soms meer dan 100°C is voordat het gaat koken. En als het water dan kookt, ontstaat er een turbulentie die een klein beetje water uit het reservoir perst. Daarmee daalt de druk en ook het kookpunt van het water. De rest van het water wordt nu omgezet in stoom, waarvan het volume 1600 keer groter is dan dat van water. De stoom wordt met enorme kracht door de buis omhoog en de lucht in gestuwd. De uitbarsting gaat door totdat het water op is of het systeem zozeer is afgekoeld dat het proces tot stilstand komt. Daarna begint alles van voren af aan.

De bekendste geisers zijn de IJslandse Geysir en Old Faithful in Yellowstone National Park.