Orkanen ontstaan wanneer luchtstromen zich verplaatsen van hoge- naar lagedrukgebieden. Op het noordelijk halfrond gaat de wind altijd tegen de klok in rond een orkaan, en op het zuidelijk halfrond de andere kant op.
De oorzaak dat luchtstromingen naar een lagedrukgebied spiralen, is het zogeheten corioliseffect, opgewekt door de draaiing van de aarde.
Als de aarde niet draaide en er alleen een drukverschil was, zouden de winden rechtstreeks naar het hart van het lagedrukgebied gaan.
Het corioliseffect buigt elke beweging ten noorden van de evenaar naar rechts af, en ten zuiden van de evenaar naar links. Meestal is die afbuiging minimaal, maar voor bewegingen over lange afstand of lange tijd is ze aanzienlijk.
Wrijving wekt spiralen op
Op het noordelijk halfrond zal een luchtdeeltje dat op weg is naar het hart van een depressie dus naar rechts draaien. De afbuiging gaat door tot er een evenwicht is tussen het drukverschil en het corioliseffect.
Zo zou het luchtdeeltje uiteindelijk dus een cirkel rond de depressie vormen. Maar omdat de wind afgeremd wordt door wrijvingsweerstand tegen het aard- of zeeoppervlak, spiraalt het luchtdeeltje naar het centrum van het lagedrukgebied.
Het corioliseffect werkt overal op de aarde, behalve aan de evenaar.
Door de rotatie van de aarde draait de lucht op het noordelijk halfrond tegen de klok in rond een lagedrukgebied en op het zuidelijk halfrond met de klok mee.