De beroemde supervulkaan onder het eerste nationale park ter wereld, Yellowstone in de VS, is altijd onderwerp geweest van angst én fascinatie: wat zal er gebeuren als de sluimerende reus weer uitbarst?
Om daar antwoord op te vinden, graven wetenschappers in het verleden van de vulkaan.
In de afgelopen 2,1 miljoen jaar is het gigantische vulkanische systeem onder het park drie keer uitgebarsten – en nu zijn geologen van het Yellowstone Volcano Observatory meer te weten gekomen over de krachten achter de laatste uitbarsting, zo’n 631.000 jaar geleden.
De uitbarsting blijkt ‘veel gecompliceerder te zijn geweest dan eerder gedacht’. Dat schrijft het United States Geologival Survey, een overheidsinstelling, in hun jaarverslag dat in mei 2023 werd gepubliceerd.
De onderzoekers achter het rapport hebben in 2022 monsters verzameld en rotsformaties rond de gigantische vulkaankrater in kaart gebracht.
Ze vonden aanwijzingen dat er waarschijnlijk niet één grote uitbarsting was, maar meerdere kleinere, waarbij kort na elkaar steeds materiaal uit het vurige centrum van de aarde gespuwd werd.
‘We wisten al dat er minstens twee geologische afzettingen waren, en dachten dat er weinig of geen tijdsverschil tussen die twee was,’ vertelt Michael Poland van het Yellowstone Volcano Observatory aan LiveScience.
‘Nu denken we dat er meerdere afzettingen zijn. We weten alleen niet zeker wat het tijdsverschil kan zijn geweest, als dat er al was,’ legt hij uit.
Het risico is minimaal
In 2020 ontdekten wetenschappers van de United States Geological Survey al dat de eerste uitbarsting van de supervulkaan, 2,1 miljoen jaar geleden, ook in verschillende fasen plaatsvond.
De uitbarsting zelf stootte meer dan tweemaal zoveel vulkanisch materiaal uit als de meest recente, en analysen van gesteenten in het gebied suggereren dat er destijds drie afzonderlijke uitbarstingen waren – waarschijnlijk zaten er weken of maanden tussen de eerste en de tweede, en een jaar tot decennia tussen de tweede en de derde.
Een van de kenmerken van supervulkanen is dat ze met één uitbarsting 1000 kubieke kilometer materiaal kunnen uitstoten. Gelukkig schatten wetenschappers dat de kans op een uitbarsting in de 21e eeuw minimaal is.
De Amerikaanse onderzoekers denken nu echter een beter begrip te hebben van wat er zou kunnen gebeuren zodra de reus weer tot leven komt – want de laatste uitbraak lijkt het patroon van de eerste te volgen.
‘Deze grote kratervormende uitbarstingen zijn mogelijk geen geïsoleerde gebeurtenissen in Yellowstone, maar kennen in plaats daarvan meerdere fasen,’ zegt Poland tegen LiveScience.
Als volgende stap gaan de onderzoekers meer gedetailleerd onderzoek van de vulkanische monsters doen om wellicht meer te weten te komen over hoe de uitbarsting rond 631.000 jaar geleden precies ontstond.