Als de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Scandinavië aandoet alvorens officiële staatsbezoeken te brengen aan bijvoorbeeld Duitsland, Frankrijk en China, is dat niet voor het noorderlicht of de Zweedse gehaktballetjes.
De reden is Groenland.
Er gaat deze jaren veel aandacht uit naar het grootste eiland ter wereld, vooral omdat de bodem een grotendeels onaangeroerde schat aan mineralen, zeldzame metalen en uranium verbergt.
In de toekomstige onafhankelijkheidsstrijd van Groenland kunnen de rijke ondergrondse hulpbronnen wel eens een troefkaart blijken te zijn die miljoenen jaren geleden is uitgedeeld.
Lava en zand vormen Groenlands gesteente
Het gesteente van Groenland bestaat hoofdzakelijk uit precambrische gesteenten, die 4600 tot 542 miljoen jaar geleden zijn gevormd.
Circa 300 miljoen jaar geleden begon het supercontinent Pangea op te breken en schoven de landmassa’s uiteen.
Op weg naar zijn huidige locatie passeerde Groenland een zogeheten hotspot met hoge vulkanische activiteit, waar nu IJsland ligt
VIDEO: Bekijk de reis van Groenland in de tijd
Door opwellend magma zijn de holten in de Groenlandse bodem – intrusies geheten – opgevuld.
Door het uiteenvallen van Pangea en een nog vroeger supercontinent zijn er bovendien breuken ontstaan die in de loop der tijd zijn geërodeerd. Bekkens daarin zijn gevuld met kilometersdikke lagen afzettingen, zogeheten sedimenten.
De sedimentaire bekkens zijn sindsdien opgeplooid tot een bergkam, de Caledonische plooiingsketen, die in het noordoosten van Groenland ligt.
Groenlandse bodem bulkt van de grondstoffen
Groenland kent een bepaald soort alkalische intrusie met afzettingen van diamanten, fosfor en zogeheten zeldzame aardmetalen (vooral lanthaan, cerium, neodymium, praseodymium en yttrium), die in grote hoeveelheden voorkomen in Zuid- en Oost-Groenland.
De sedimentaire bekkens bevatten ook koper, zink en lood, naast olie en gas.
Maar de lijst van natuurlijke rijkdommen houdt daar niet op: de bodem bevat ook uranium, goud, platina en edelstenen.
Groenland wemelt van de belangrijke metalen
(Duik in de foto in een hogere resolutie.)
Overal in Groenland liggen aders met gewone, maar gewilde elementen. Met name in het zuidwesten zijn grote voorraden zeldzame aarden te vinden, die door hun chemische eigenschappen belangrijk zijn voor de productie van magneten, katalysatoren en accu’s – essentiële onderdelen in bijvoorbeeld windturbines, elektrische auto’s en telefoons. Daarnaast zijn er edelstenen en uranium.
Sinds Chinese belangstellenden in 2016 een kans roken om grondstoffen in Groenland te winnen, floreren de plannen voor mijnbouw.
Voor de bevolking van Groenland zijn de rijkdommen van de ondergrond nauw verbonden met de strijd voor onafhankelijkheid, omdat mijnbouw een bron van inkomsten kan zijn die nog lang meegaat.
De omvang van de afzettingen is moeilijk te schatten aan de hand van geologisch onderzoek, maar de vlakte van Kvanefjeld zou een vijfde van de voorraad op aarde aan zeldzame aarden bevatten, die een belangrijk onderdeel zijn in onder meer communicatieapparatuur. De plannen voor een mijn zijn echter opgeschort.
Alleen het ijsvrije gebied van Groenland, dat zo’n 410.000 km² van de 2.166.000 km² van het eiland beslaat, is onderzocht.
Wat de Groenlandse bodemschatten betreft zien we dus nog maar het topje van de ijsberg.