Kunnen bergen uit het niets verrijzen?
Bergen schijnen maar enkele centimeters per jaar te groeien omdat ze ontstaan uit twee continentale platen. Maar kunnen bergen ook uit het niets verrijzen?
De meeste bergen zijn gevormd na de botsing tussen twee zogeheten tektonische platen. Als beide platen een continent dragen, worden deze continenten opgestuwd tot lange bergketens, want ze zijn te licht om in het diepere, zwaardere deel van de aarde weg te zinken.
Dit zie je in de Himalaya, ’s werelds hoogste bergketen: het Indiase subcontinent heeft de laatste 50 miljoen jaar tegen het Euraziatische continent liggen duwen. Zulke bergen worden langzaam gevormd. Toen de Himalaya het snelst groeide, ging het waarschijnlijk met nog maar anderhalve centimeter per jaar.
Bergen kunnen ook ontstaan bij vulkaanuitbarstingen. Vulkanen vind je op plekken waar een continentale plaat onder een andere plaat duikt, zoals rond de pacifische plaat, of bij zogeheten hotspots midden op een plaat, zoals de eilanden van Hawaii. Bij een vulkaanuitbarsting kunnen bergen in een paar dagen of maanden ontstaan.
Die zijn echter veel lager dan de Himalaya. En als deze vulkanen toch vrij hoog zijn, zoals in de Andes, waar ze ruim 6000 meter de lucht in gaan, komt dat doordat ze door herhaaldelijke erupties zijn gevormd.