Baanbrekend ‘fossiel’ blijkt iets heel anders te zijn
In 2020 herschreef een 550 miljoen jaar oud fossiel de subcontinentale geschiedenis van India. Maar zelden zaten wetenschappers er zo naast.
Wat in 2020 een revolutionair fossiel van de primitieve diersoort Dickinsonia tenuis leek (l), bleek in 2022 een 21e-eeuws bijennest in verval te zijn (r).
Een basisregel van goed onderzoek is dat het door andere onderzoekers wordt gecontroleerd. En dan blijkt soms dat een ontdekking niet klopt en dat de onderzoekers zich hebben vergist.
Maar zelden zitten ze er zo naast als het geval was met een team onderzoekers van de universiteit van Oregon.
In 2020 deden ze in India een baanbrekende vondst, gepubliceerd in het tijdschrift Gondwana Research, die de geschiedenis van een heel subcontinent herschreef.
Wat volgens hen een fossiel van een primitief dier was, bleek een bijennest in verval te zijn op de zijkant van een rots.
Dat schrijven onderzoekers van de universiteit van Florida in hetzelfde tijdschrift als de ontdekking van 2020.
Belangrijk geologisch puzzelstukje
De onderzoekers uit Oregon dachten dat het ging om een fossiel van het prehistorische dier Dickinsonia tenuis, dat eruitziet als een blad. Het is een van de vroegste dieren die ooit hebben geleefd.
Het fossiel werd gevonden in de Bhimbetka Rock Shelters-grotten bij het Indiase Bhopal, waarvan de geologische ouderdom al lang een raadsel is, doordat fossiele vondsten hier schaars zijn.
Dankzij het fossiel van Dickinsonia kon de ouderdom ineens op 550 miljoen jaar worden geschat. Dat was vooral omdat het fossiel leek op een ander Dickinsonia-fossiel dat in Zuid-Australië is ontdekt.
Links zie je een fossiel van de soort Dickinsonia costata, waarmee de Indiase vondst is vergeleken. Rechts staat een foto van een nest van Indiase reuzenhoningbijen, wat het Indiase ‘fossiel’ in feite is.
In die tijd hoorde India bij het supercontinent Gondwana, dat ook het huidige Australië, Zuid-Amerika, Afrika en Antarctica omvatte. Het fossiel was daarom een perfect puzzelstukje in de geografische geschiedenis van India.
Bijennest in verval
In december 2022 bezocht een onderzoeksteam van de universiteit van Florida het Dickinsonia-fossiel in India.
Het verbaasde het team dat het fossiel losliet van de rots. Het was heel snel vergaan, wat ongebruikelijk is voor fossielen. Daarom besloten ze het verder te onderzoeken.
Wat voor een Dickinsonia-fossiel was aangezien, bleek een nest van reuzenhoningbijen, die hier wel vaker nesten bouwen op de rotsen.
Het ‘fossiel’ bevond zich dan ook niet diep in een grot, maar op de buitenkant van de rots.
De exacte ouderdom van het gesteente is nog steeds onduidelijk, omdat slechts weinig moderne dateringsmethoden werken op de sedimenten in de Indiase grotten.
Op grond van vergelijkingen met eerdere studies naar radioactief verval van zirkoonkristallen in het gesteente, denkt het team dat de rotsen een miljard jaar geleden gevormd kunnen zijn.
Ook komen de magnetische signaturen van het gesteente overeen met het aardmagnetisch veld uit deze periode.