Misschien hoort het bij je dagelijkse routine, of is het eerder iets wekelijks? Je ontkomt er in ieder geval niet aan om je haar te wassen in de moderne maatschappij.
Maar hoe vaak moet je eigenlijk de meer dan 100.000 haarzakjes in je hoofdhuid een dosis shampoo toedienen voordat het te veel wordt? En zijn er wetenschappelijke richtlijnen?
Volgens Jørgen Serup is het antwoord ja. Als hoogleraar en hoofdarts op de afdeling dermatologie van het Bispebjerg-ziekenhuis in Denemarken is hij een expert op het gebied van de huid en wat erin zit.
Hij benadrukt dat er natuurlijk geen model bestaat dat voor iedereen geldt. Maar er zijn twee belangrijke factoren:
Je kunt kijken hoe vaak het nodig is vanuit een puur medische of biologische behoefte, waarbij je onaangename bij-effecten, zoals schimmelinfecties, wilt vermijden.
De tweede factor is een cosmetische behoefte, waarbij je voor je gevoel van eigenwaarde een zeker niveau van hygiëne wilt handhaven en bijvoorbeeld een bepaalde geur wilt hebben.
Je haar valt na vijf jaar uit
1. Stamcellen bouwen je haar op
Het haar begint te groeien doordat een groep stamcellen (geel) van de zijkant naar de bodem van het haarzakje beweegt. Hier zit de haarpapil, met bloedvaten (rood en blauw) die zuurstof en voeding aan de cellen leveren. De stamcellen groeien uit tot haarcellen en delen zich alsmaar, waardoor er een haar groeit.
2. Haar raakt toevoer van zuurstof en voeding kwijt
Na drie tot vijf jaar slinken het haarzakje en de haarpapil, waardoor de haar geen zuurstof en voeding meer krijgt. De groei stopt helemaal, en de haar blijft twee tot drie weken op dezelfde lengte. Circa 3 procent van de haarzakjes op een hoofd bevindt zich in dit stadium.
3. Haarzakje laat haar los en begint van voren af aan
Uiteindelijk laat de haar los en valt hij uit. Van de haarzakjes bevindt 5 tot 10 procent zich in deze fase, waardoor het hoofd zo’n 100 haren per dag verliest. Na drie à vier maanden worden de stamcellen van het haarzakje weer actief en kan er een nieuwe haar groeien.
Te weinig is goed
Als het je niet uitmaakt hoe je op anderen overkomt, heb je vanuit een puur medisch perspectief verrassend weinig contact met zeep nodig.
‘In feite hoef je je haar misschien maar eens per maand of om de 14 dagen te wassen om het redelijk schoon te houden en te voorkomen dat het bijvoorbeeld naar oude talg gaat ruiken,’ zegt Serup.
Was je je haar minder vaak dan dat, dan zal de talg die voortdurend geproduceerd wordt door de talgklieren naast je haarzakjes uiteindelijk ranzig en zuur gaan worden – een beetje zoals boter die je te lang laat staan, zegt de professor.
Tegen de haarzakjes aan liggen talgklieren, die de hoofdhuid vet houden. Talgklieren komen over het hele lichaam voor, maar je hebt de meeste op je hoofdhuid, borst, gezicht en bovenrug.
Was niet vaker dan dit
Aan het andere uiterste van de schaal kun je je haar ook te vaak wassen, waardoor het haar en de hoofdhuid ontvet raken. En dat kan jeuk, eczeem, roodheid en zichtbare, fijne roos veroorzaken.
‘We maken voortdurend nieuwe huidcellen aan, die afvallen als roos. De talg op je hoofdhuid onttrekt de roos meestal aan het zicht en werkt een beetje als de natuurlijke hydraterende crème van het lichaam,’ legt de professor uit.
Daarom raadt hij af om elke dag je haar te wassen, hoewel hij erkent dat het ‘zeer individueel is wat mensen met hun haar willen doen’.
‘Als we een gemiddelde moeten vinden, is dat waarschijnlijk hooguit twee keer per week – liefst maar één keer, als je je daaraan kunt houden. Als je je haar vaker wast dan dat, ga je een drempel over en kunnen je hoofdhuid en haar beschadigd raken en kun je eczeem ontwikkelen,’ zegt Serup.