Wetenschappers: Stonehenge is toch geen reusachtige kalender
Een artikel uit 2022 beweerde dat het stenen bouwwerk Stonehenge een oude zonnekalender was. Twee onderzoekers zeggen nu dat die populaire theorie niet klopt.
In 2022 schreef Timothy Darvill een artikel waarin hij zou aantonen dat Stonehenge een zonnekalender is. Die theorie wordt door twee onderzoekers afgewezen.
Het gigantische megalithisch monument Stonehenge in Wiltshire in het zuiden van Engeland trekt elk jaar duizenden bezoekers, die willen zien hoe de constructie uitlijnt met de zon.
Circa 5000 jaar geleden brachten mensen de enorme stenen naar Salisbury Plains, zo’n 137 kilometer ten zuidwesten van Londen. De stenen werden over 26 tot wel 230 kilometer verplaatst.
Al eeuwenlang wordt er gespeculeerd over de vraag waarom dit monument werd gebouwd en waar het voor diende.
In 2022 publiceerde de archeoloog Timothy Darvill van Bournemouth University een artikel in het tijdschrift Antiquity, dat veel belangstelling trok. Darvill meende te kunnen bewijzen dat Stonehenge een enorme, geavanceerde kalender is.
Nu hebben twee archeoastronomen van de technische universiteit van Milaan en het astronomisch instituut op Tenerife in hetzelfde tijdschrift een artikel gepubliceerd dat Darvills theorie ontkracht.
De twee onderzoekers, Giulio Magli en Juan Antonio Belmonte, noemen Darvills onderzoeksresultaten zelfs ‘een combinatie van numerologie en ongefundeerde analogieën’.
Pseudowetenschappelijke zonnekalender
Volgens Darvill fungeert Stonehenge als een soort eeuwigdurende kalender, gebaseerd op een zonnejaar van 365,25 dagen op basis van de zonnewenden, geïnspireerd op het oude Egypte.
Op deze illustratie geeft Timothy Darvill Stonehenge weer als een zonnekalender. De 30 buitenste stenen staan voor de 30 dagen in een maand. Vermenigvuldigd met 12 kalendercycli kom je uit op 360 dagen. De vijf binnenste constructies geven de laatste vijf dagen aan om tot de 365 dagen in een jaar te komen.
De binnenste cirkel van Stonehenge bestaat uit blauwe stenen, bluestones, en daaromheen staan sarsen-stenen, die een grote cirkel vormen en twee hoefijzerachtige structuren in het midden.
Omdat de sarsen-stenen uit hetzelfde gebied komen, dacht Darvill dat ze ongeveer tegelijkertijd zijn neergezet en als een eenheid fungeren.
Daaruit leidde hij af dat de 30 horizontale stenen, die de bovenkant van de buitenste steencirkel vormen, de dagen van een maand vertegenwoordigden. En als je 30 vermenigvuldigt met 12 maanden, krijg je 360 dagen.
De laatste vijf dagen haalde Darvill van de vijf stenen in een van de twee hoefijzerformaties.
Vier zogeheten ‘Station Stones’ markeerden een schrikkeljaar eens in de vier jaar. Dat maakte Stonehenge volgens Darvill tot een geavanceerde kalender.
De twee onderzoekers uit Italië en Spanje vinden dat Darvill te veel ophangt aan het aantal stenen, en dat zijn aannamen zijn gebaseerd op numerologische pseudowetenschap, waarbij je alles kunt lezen in getallen.
De heersende opvatting is dat Stonehenge een symbolische plek is, gerelateerd aan de voorouders en de winterzonnewende.
Oude theorie blijft gelden
Ze hekelen in het bijzonder Darvills gebruik van het getal 12. Dit komt nergens in de Stonehenge-constructie voor, maar is er door Darvill bijgehaald omdat hem dat goed uitkwam.
Bovendien negeert hij een reeks andere aantallen stenen in de constructie, die opeens geen functie meer hebben, aldus de archeoastronomen.
Ze schrijven verder dat niets erop duidt dat de structuur van Stonehenge precies genoeg is om kleine veranderingen in de baan van de zon te kunnen onderscheiden.
Een ander kritiekpunt van de twee onderzoekers betreft Darvills bewering dat Stonehenge is geïnspireerd door het oude Egypte.
De Egyptische klokken waren lang niet zo precies als Stonehenge zou zijn geweest, en de Egyptenaren kenden geen schrikkeljaar om de vier jaar.
Timothy Darvill heeft al op de kritiek gereageerd op de Britse nieuwssite MailOnline:
‘Het is makkelijk om te zeggen dat iemand het mis heeft, maar wat zijn hun bewijzen? En hoe interpreteren zij dan de opstelling van stenen van Stonehenge?’
Op die laatste vraag antwoorden de twee onderzoekers in hetzelfde artikel:
‘Wij denken dat de huidige archeologische/archeoastronomische interpretatie van Stonehenge als een symbolische plek, gerelateerd aan de voorouders en de winterzonnewende, correct is. We hebben dus geen nieuwe theorieën.’