Tot wat voor mensen voelen we ons aangetrokken? Gaan we voor iemand die op onszelf lijkt of kiezen we een tegenpool?
Tegenpolen trekken elkaar aan, althans, dat zegt men vaak. Het idee daarbij is dat mensen met verschillende persoonlijkheden, interesses en achtergronden vaak bij elkaar passen.
Maar dat is helemaal niet zo zeker. Dat blijkt uit een uitgebreide analyse van onderzoekers van de universiteit van Boulder, Canada.
Ze bekeken meer dan 130 persoonlijkheidskenmerken bij miljoenen koppels, over een periode van ruim 100 jaar.
‘Onze observaties laten zien dat mensen die op elkaar lijken veel meer kans hebben om bij elkaar te komen,’ zegt hoofdonderzoeker Tanya Horwitz, die verbonden is aan het Department of Psychology and Neuroscience en het Institute for Behavioral Genetics (IBG).
Het onderzoek, gepubliceerd in het tijdschrift Nature Human Behaviour, bevestigt wat andere onderzoeken al tientallen jaren suggereren.
Uit de resultaten blijkt dat bij de meeste kenmerken die in de analyse zijn opgenomen (82-89 procent), partners op elkaar lijken. Dit kan van alles zijn, van politieke opvattingen tot de leeftijd waarop je ontmaagd werd of het gebruik van stimulerende middelen.
Slechts bij drie procent van de variabelen hadden mensen vaak een partner gekozen die anders was.
De Canadese onderzoekers voerden een meta-analyse uit van eerder onderzoek, maar analyseerden ook gegevens die ze zelf hadden verzameld. In de meta-analyse keken ze naar 22 persoonlijkheidskenmerken uit in totaal 199 onderzoeken, waaraan miljoenen heteroseksuele koppels hadden meegedaan. De oudste studie dateert uit maar liefst 1903.
Voor hun eigen analysen maakten de onderzoekers gebruik van de uitgebreide Britse gezondheidsdatabase UK Biobank. Hierin bekeken ze 133 persoonlijkheidskenmerken, waaronder veel kenmerken die zelden onderwerp zijn van wetenschappelijke onderzoeken. Bijna 80.000 heteroseksuele stellen uit Groot-Brittannië werden opgenomen in deze analyse.
Alleen heteroseksuele koppels onderzocht
De onderzoekers hebben niet gekeken naar homoseksuele koppels, omdat daar wellicht een significant ander patroon geldt. Andere studies besteden hier echter wel aandacht aan.
Zowel in de meta-analyse als in de nieuwe analysen van data uit de UK Biobank ontdekten de onderzoekers vergelijkbare trends. Mensen leken tot elkaar aangetrokken te zijn wat betreft factoren als politiek en religie, opleidingsniveau en, tot op zekere hoogte, IQ.
Er waren ook overeenkomsten wat betreft levensstijl, zoals de neiging om veel te drinken of roken. Of juist het tegenovergestelde – geheelonthouding.
Extravert of niet – het maakt niet uit
Vreemd genoeg was er amper correlatie te vinden op het gebied van extraversie.
‘Mensen denken vaak dat extraverte mensen de voorkeur geven aan een introverte partner of misschien juist wel een extraverte partner. Maar in werkelijkheid maakt het helemaal niets uit. Extraverte mensen kunnen net zo makkelijk relaties aangaan met introverte mensen als met extraverte mensen,’ zegt Tanya Horwitz.
Uit de meta-analyse kwam geen overtuigend bewijs dat tegenpolen elkaar aantrekken. En uit de gegevens uit de UK Biobank bleek slechts een zwakke aanwijzing daartoe, en dan nog alleen bij een handvol factoren, zoals ochtend- of avondmens zijn, neiging tot piekeren en het hebben van gehoorproblemen.
De onderzoekers voegen eraan toe dat zelfs in situaties waarin mensen het gevoel hebben dat ze zelf in de hand hebben wie ze als partner kiezen, er onbewuste mechanismen zijn die een grotere rol spelen dan ze denken. Er valt dus niets eenduidigs over te zeggen, behalve dan dat het lang niet zo zwart-wit is als we willen geloven.