undskyld så det batter

Effectief sorry zeggen volgens de wetenschap

Je kunt op veel manieren sorry zeggen, maar niet elke manier is even goed. Je komt bijvoorbeeld NIET weg met alleen maar vragen om vergeving. Dit is volgens de wetenschap de formule voor de perfecte spijtbetuiging.

'Het was een ernstige beoordelingsfout en een persoonlijk falen van mijn kant, waarvoor ik alleen de volledige verantwoordelijkheid draag.'

Dat zei Bill Clinton in 1998 op de nationale televisie na het seksschandaal met Monica Lewinsky. En de knieval van de president was niet slecht geformuleerd, volgens een onderzoek naar de kunst van het sorry zeggen.

Sorry! Sorry! Sorry!

De onderzoekers hebben de zes essentiële elementen van een spijtbetuiging toegelicht en beschreven welke het best werken. En erkennen dat het jouw schuld is, staat duidelijk op nummer 1:

1. Erken dat het jouw verantwoordelijkheid was

2. Bied aan om het goed te maken

3. Verklaar wat er misging

4. Laat zien dat het je spijt

5. Toon berouw

6. Vraag om vergeving

'Uit ons onderzoek bleek dat erkenning van verantwoordelijkheid het belangrijkste element is. Zeg dat het jouw schuld is, dat je een fout hebt gemaakt,' aldus de hoofdauteur van het onderzoek, psycholoog en professor Roy Lewicki, in een persbericht van de Ohio State University.

Op nummer 2 staat beloven dat je het goed zult maken.

'Praatjes vullen geen gaatjes. Maar als je zegt dat je het goed wilt maken, verplicht je jezelf ertoe de schade te herstellen,' zegt Lewicki.

Op de gedeelde derde plaats komen een verklaring en het uiten van spijt en berouw. Vragen om vergeving staat helemaal onderaan.

In zijn algemeenheid geldt: hoe meer elementen je meeneemt in je spijtbetuiging, hoe effectiever die is.

FEITEN: Een studie in sorry zeggen

De optimale manier om sorry te zeggen werd onderzocht in twee experimenten:

  • Experiment 1:
    333 proefpersonen moesten zich voorstellen dat zij als manager een gesprek hadden met een sollicitant. Bij zijn vorige bedrijf had de sollicitant een bepaalde fout gemaakt, waarvoor hij zich nu moest verontschuldigen. De proefpersonen kregen te horen welke elementen deel uitmaakten van de spijtbetuiging en moesten aangeven hoe effectief, betrouwbaar en adequaat ze deze vonden op een schaal van 1 tot 5.

  • Experiment 2:
    422 proefpersonen kregen verschillende schriftelijke spijtbetuigingen voorgelegd uit ditzelfde scenario, die een of meer essentiële elementen van een verontschuldiging bevatten. Daarna moesten de deelnemers de kwaliteit van de spijtbetuiging beoordelen op een schaal van 1 tot 5.De onderzoekers merkten op dat belangrijke factoren als gezichtsuitdrukking, stem en oogcontact niet werden meegenomen in de experimenten, en dat ze alleen hebben gekeken naar schriftelijke en denkbeeldige spijtbetuigingen.