Elke drie seconden wordt ergens ter wereld iemand getroffen door dementie, en in verreweg de meeste gevallen gaat het om de ziekte van Alzheimer: vermoedelijk wel 70 procent.
Maar nu hebben onderzoekers van de University of California Santa Barbara in het lab wellicht iets ontdekt wat kan helpen de vroegste stadia van de progressieve ziekte te begrijpen en misschien zelfs kan leiden tot betere behandelingen.
De studie is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Journal of Biological Chemistry.
Het gaat om een klein, draadvormig eiwit, tau, dat in gezonde hersenen zenuwcellen helpt stabiliseren, maar ook kan samenklonteren.
Sommige onderzoekers vermoeden dat deze eiwitkluwens een van de belangrijkste oorzaken zijn van alzheimer, terwijl anderen denken dat ze een teken zijn van ander, onderliggend letsel in de hersenen.
Een derde theorie onder dementieonderzoekers is dat de kluwens eerder een beschermingsmechanisme zijn dan een gevolg van de ziekte.
Ontwikkeling op de voet gevolgd
Doordat er nog zo veel onzeker is over de rol van de eiwitten, kunnen ze ook de sleutel vormen om de ziekte te begrijpen en te behandelen, als we in het lab precies kunnen zien hoe ze aan elkaar klitten. En de Californische onderzoekers zijn daar nu precies in geslaagd.
Alzheimer ontwikkelt zich in drie stadia
De ontwikkeling van alzheimer begint enkele jaren voordat de eerste symptomen optreden. Daarna kent de ziekte een snel verloop – en patiënten sterven gemiddeld zeven jaar na de diagnose.
Ze bootsten de natuurlijke signalen van de hersenen in het laboratorium na met elektriciteit van iets minder dan een volt, en wekten zo een ongecontroleerde verstrengeling van de kern van de tau-eiwitten op.
Daardoor konden ze de transformatie van gezonde naar potentieel zieke hersencellen in real time volgen.
Onderzoekers: ‘Dit kan effectief medicijn worden’
Een van de interessante bevindingen was dat de stroom onomkeerbare kluwens creëerde als de eiwitten langdurig aan 1 volt werden blootgesteld, wat heel goed past bij de ontwikkeling van de symptomen van alzheimer, die ook geleidelijk verloopt.
En hoewel er nog steeds onenigheid is over de precieze rol van de eiwitten en de proef lang niet alle vormen van de draadachtige moleculen omvat, denken de onderzoekers zelf dat hun techniek gebruikt kan worden om snel en efficiënt nieuwe medicijnen tegen de ernstige ziekte te testen, en er zo achter te komen hoe we die in de toekomst mogelijk kunnen afremmen.
‘Omdat we het proces naar believen kunnen aanzetten en verfijnen, kunnen we dit systeem gebruiken om te zien welke moleculen specifieke stadia van het klonteren zouden kunnen voorkomen of blokkeren,’ zegt hoofdauteur Daniel E. Morse in een persbericht.