Als je terugdenkt aan de onbeantwoorde liefdes uit je jeugd, herinner je je wellicht dat iemand je adviseerde om te doen of je moeilijk te veroveren bent – playing hard to get in goed Nederlands.
Niet alleen in onze jonge jaren krijgen we dat advies. In vrouwenbladen, films en Lieve Mona-rubrieken is het altijd hetzelfde liedje: je moet niet te makkelijk te krijgen zijn. Negeer degene op wie je een oogje hebt en simsalabim, hij of zij vindt je ineens een stuk aantrekkelijker.
Maar houdt deze ‘ongenaakbaarheidshypothese’ stand als we die van het vrouwenblad naar het laboratorium sleuren? En als de relatie eenmaal begonnen is, is die dan sterker als de ene partner hard to get speelde bij de kennismaking?
Jill Byrnit is (mede)auteur van diverse vakboeken en wetenschappelijke artikelen over sociale relaties bij mensen en andere primaten.
Het ligt er allemaal aan wat je zoekt in de liefde. Ben je vooral uit op de kortetermijnbeloning van de jacht, of wil je echt een band aangaan met een persoon die je waardeert als mens?
Ongenaakbaarheid is niet altijd raadzaam
In een recent onderzoek maakten proefpersonen kennis met potentiële partners, die óf deden of ze heel moeilijk te veroveren waren, óf open leken te staan voor nieuwe dingen.
De resultaten lieten zien dat de proefpersonen liever in het gezelschap verkeerden van de mensen die uitstraalden dat ze niet zomaar met iemand uitgingen dan van degenen met wie een date binnen handbereik leek te liggen.
Deze uitkomst steunt dus de ongenaakbaarheidshypothese, maar lijkt de uitzondering te zijn die de regel bevestigt. Er is al vaak onderzocht of playing hard to get je gewild maakt, en over het algemeen wordt de hypothese onderuitgehaald. We voelen ons niet echt aangetrokken tot mensen die afstand bewaren, maar juist tot degenen die ons leuk vinden en dat duidelijk laten merken.
Een onderzoeksteam analyseerde waarom playing hard to get niet altijd iets oplevert, en kwam erop uit dat het te maken heeft met het verschil tussen aantrekking en sympathie.
Zoals je vast weet, kun je je best aangetrokken voelen door iemand die je eigenlijk niet aardig vindt. De hersenen hebben een verschillend beloningssysteem voor wat we begeren en wat we op prijs stellen.
Als iemand hard to get speelt, ben je misschien extra gemotiveerd om hem of haar te veroveren, en je brein beloont je als dat lukt. Maar tegelijkertijd ga je deze partner minder aardig vinden omdat hij of zij zich zo hovaardig opstelt. En dat is geen recept voor de lange termijn.
De twee beloningssystemen gaan de strijd aan, en ongenaakbaarheid wint het alleen op de korte termijn. Daarna gaat het veel meer over wederzijds begrip, genegenheid tonen en onhebbelijkheden kunnen hebben. Interessant genoeg blijkt ook uit onderzoek dat conflicten helemaal geen probleem hoeven te zijn in een relatie.
Gif voor de relatie gevonden
Dat weten we dankzij de zogenoemde Gottman-methode, in de jaren 1990 ontwikkeld op basis van onderzoek door o.a. de Amerikaan John Gottman, hoogleraar psychologie en schrijver van bestsellers over gedrag in relaties.
Psychologen konden op basis van de video’s en research met 90% nauwkeurigheid voorspellen welke stellen ooit uit elkaar zouden gaan.
Tijdens enkele zeer opmerkelijke proeven moesten stellen een onderwerp bedenken dat telkens opnieuw voor strubbelingen in de relatie zorgde. Het kon om geld of werk gaan, om de bestemming van de volgende vakantie of iets heel anders.
Als dat onderwerp gevonden was, moesten de stellen er een kwartier lang over praten terwijl ze werden gefilmd. Vervolgens inventariseerde het team van Gottman welke positieve en negatieve gevoelens er speelden tussen de partners.
Uiteindelijk kon het team op basis van de video’s en research met ruim 90 procent nauwkeurigheid voorspellen welke stellen ooit uit elkaar zouden gaan. En het is wellicht verrassend dat de conflicten op zich niet het probleem waren.
Het probleem was de mate van negativiteit en kritiek als de stellen de conflicten bespraken.
Dieren gebruiken ongenaakbaarheid
Vrouwtjes gebruiken jonge mannetjes
Gorilla’s leven in harems met één alfamannetje en een stel vrouwtjes. Die vragen de aandacht van het mannetje door prikkelend gedrag, maar als dat niet werkt, zoeken ze een jonger mannetje op. De alfa grijpt dan in en verovert haar.
Katten zijn zo trouw als een hond
Katten spelen misschien hard to get, maar zijn ook gehecht aan hun baasje. Bij een onderzoek werden katten zonder hun baasje naar een nieuwe omgeving gebracht en vervolgens herenigd. Ze bleken dezelfde affectie te tonen als honden.
Haas zet het op een lopen
Met een topsnelheid van 80 km/h kunnen hazen bijna elk gevaar ontlopen, maar de vrouwtjes spelen ook hard to get door te rennen. Mannetjes maken in een cirkelformatie jacht op de vrouwtjes, tot ze er één geïsoleerd hebben.
Kritiek kwam vaak tot uiting als spot of verachting, bijvoorbeeld als een vrouw reageerde op de argumenten van haar man door met haar ogen te rollen te zeggen dat dat ‘typisch hem’ was of dat hij ‘altijd zo’ deed.
Soms kwam een partner met een schijnbaar lollig bedoelde, maar in werkelijkheid bozige opmerking dat ze al op de eerste date hadden kunnen weten dat het niets zou worden vanwege de manier waarop de ander zijn voedsel kauwde of een andere onhebbelijkheid.
Gottmans team stelde vast dat mensen die indirect kritisch zijn, zich richten op de fouten. Niet iedereen is goed in geven en nemen, maar sommigen zien voortdurend slechte bedoelingen in de acties van zijn of haar partner.
Als een man bij het experiment bijvoorbeeld zei waarheen hij op reis wilde gaan, kon de partner dat opvatten als kritiek en beweren dat hij dat nooit op die manier zou zeggen als hij echt van haar hield.
Negativiteit in relaties heeft dus weinig te maken met de acties van de ander, en veel met de (negatieve) indruk die iemand heeft van zijn of haar partner. Hard to get spelen bewerkstelligt wellicht dat de ander interesse toont, maar bij het aangaan en in stand houden van een duurzame relatie komen andere factoren kijken.