Het licht van je smartphone en computer is afkomstig van lichtdiodes die licht met blauwe golflengte uitstralen – en die golflengte blijkt nu schadelijk te zijn voor het netvlies en de hersencellen van fruitvliegjes.
Dat is de conclusie van een onderzoek van de Amerikaanse Oregon State University. Die bestudeerde de biologische klok van de drosophila melanogaster – fruitvlieg – door deze bloot te stellen aan verschillende lichtbronnen en donker.
Fruitvliegjes die een maand lang werden blootgesteld aan blauw licht leefden maar half zo lang als vliegjes die minder lang werden blootgesteld aan dit bijzondere licht.
Een maand lang blauw licht halveert leven van vliegjes
Fruitvliegjes die werden blootgesteld aan direct blauw licht liepen beschadigingen op aan hun hersencellen en netvlies, en bewogen minder goed. Het bleek bijvoorbeeld dat ze minder tegen de wanden van hun verblijf liepen en dat ze zich over het algemeen minder 'vliegachtig' gedroegen.
De hoeveelheid blauw licht verkortte bovendien hun levensduur en ze werden eerder oud, vergeleken met de rest. De impact was het grootst op de oudere vliegjes, bij wie blauw licht meer stress veroorzaakte dan bij jongere vliegjes.
Het experiment toonde aan dat:
fruitvliegjes die 25 dagen lang elke dag gedurende 12 uur werden blootgesteld aan blauw licht en vervolgens naar een volledig donkere omgeving werden gebracht, gemiddeld 60 dagen leefden.
fruitvliegjes die 30 dagen lang elke dag gedurende 12 uur werden blootgesteld aan blauw licht en vervolgens naar een volledig donkere omgeving werden gebracht, gemiddeld 34 dagen leefden.
fruitvliegjes die alleen in het donker hadden geleefd, gemiddeld 69 dagen leefden.
De vliegjes die één maand lang werden blootgesteld aan 12 uur blauw licht en 12 uur duisternis leefden dus 51 procent korter dan de vliegjes die in het volledig donker leefden.
De normale levensduur van een fruitvliegje ligt tussen de 60 en 80 dagen.
We delen zo’n 75% van de genen die ons ziek maken met fruitvliegjes. En omdat fruitvliegjes zich sneller voortplanten dan muizen, apen of andere zoogdieren, zijn ze zeer geschikt voor onderzoek.
Blauw licht verstoort ons slaapritme
Natuurlijk licht is heel belangrijk voor onze biologische klok. En die is weer belangrijk voor onze gezondheid, lichamelijk en geestelijk.
Recent onderzoek werpt echter nieuw licht op de bijwerkingen van een overdosis aan kunstmatig licht, zoals ledlicht.
Het menselijke oog neemt steeds grotere hoeveelheden blauw licht op – omdat we steeds vaker achter een beeldscherm zitten.
En het zijn de korte golven in dit blauwe licht die ons slaap- en bioritme verstoren – meer dan de lichtintensiteit, aldus de wetenschappers. En het waren ook deze korte golven die ervoor zorgden dat de fruitvliegjes minder lang leefden.
Veel lichtdiodes in tablets, smartphones en computerschermen stralen licht uit met een golflengte van 460 nm – het blauwe lichtspectrum ligt tussen de 380 en 460 nm. Maar het licht lijkt vaak wit, omdat het ‘gemaskeerd’ wordt door gele fosfor.
Kinderen kunnen oogletsel oplopen
Uit het experiment met de fruitvliegjes bleek niet hoe de menselijke hersenen reageren op een overdosis blauw licht. Maar volgens onderzoeksleider en professor integratieve biologie aan de Oregon State University, Jaga Giebultowicz, geeft het wel een indicatie:
‘Er zijn veel redenen om aan te nemen dat kunstmatig licht ons slaap- en bioritme kan verstoren.’ Dat zegt zij tegen het wetenschappelijke tijdschrift Daily Science en ze vervolgt:
‘Maar zelfs in de meest ontwikkelde landen wordt ledlicht nog niet lang genoeg gebruikt om te weten welke effecten het heeft op de levensverwachting en veroudering van mensen.’
Als we een rapport van de Franse voedsel- en warenautoriteit, Anses, mogen geloven, dan is er inmiddels reden genoeg om ons zorgen te maken over het schadelijke effect van blauw ledlicht op het netvlies – ook bij mensen.
Zij hebben aangetoond dat zelfs een korte blootstelling aan fel blauw licht het netvlies kan beschadigen.
Bovendien lopen kinderen meer risico om de oogaandoening maculadegeneratie te krijgen, waarbij de gezichtssscherpte afneemt, bij langdurige blootstelling aan blauw licht, ook bij minder fel licht, aldus Anses. De reden hiervoor is dat de lenzen van kinderen nog niet volledig ontwikkeld zijn en daardoor meer schadelijk licht doorlaten.
Zo kan ledlicht oogletsel veroorzaken
Bescherming van de pupil
Het hoornvlies – de buitenste, doorzichtige laag van je oog – en het traanvocht op je oog breken het licht zodat het naar je lens wordt gestuurd.
Licht wordt scherpgesteld
De lens is elastisch en de spieren eromheen spannen zich aan om de lichtstralen te focussen op één punt op het netvlies.
Staat het op je netvlies?
Het netvlies is in feite een laag zenuwcellen aan de binnenkant van de oogappel die de lichtinval registreren.
Dit licht wordt doorgestuurd naar de hypothalamus, die de hormoonbalans in de endocriene klieren regelt – die op hun beurt weer ons fysiologische bioritme aansturen.
Als we ’s avonds te veel blauw licht binnenkrijgen, denken onze hersenen dat ze wakker moeten blijven, blijkt uit een onderzoek. Bovendien kan het netvlies beschadigd raken door een overdosis blauw licht.
Er ontstaat dan een chemische reactie in het netvlies, waarbij vrije radicalen ontstaan die op termijn cel- en weefselschade kunnen veroorzaken. En dat kan leiden tot een verhoogd risico op ouderdomsgerelateerde maculadegeneratie – een afname van de gezichtsscherpte.